№ 55-сабақ Тұрлаулы мүшелер (3 сынып, II тоқсан )

Пән: Қазақ тілі
Бөлімі: Сәулет өнері
Тақырыбы: № 55-сабақ. Тұрлаулы мүшелер
Оқу мақсаты: 3.1.3.1 түрлі жағдаяттағы (қоғамдық ортада) қатысымдық әрекеттерде өз сөзін жүйелі түрде жоспарлап, тілдік нормаларды сақтап сөйлеу;
3.4.2.7 сөйлемнің тұрлаулы (бастауыш, баяндауыш) және тұрлаусыз мүшелерін ажырату;
3.3.7.2 мұғалім көмегімен бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықшаның орнын білу және қою.
Сабақтың мақсаты:
Барлық оқушылар:
- сұхбаттасын тыңдап, оның айтқанын түсінеді;
- үлгі негізінде сөйлем ішінен тұрлаулы мүшені ажыратып, құрастырады;
- үлгі негізінде бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықшаның орнын анықтап, тыныс белгісін қолданады
Оқушылардың көбі:
- диалогке белсенді қатысады;
-сөйлем сызбасы негізінде тұрлаулы мүшені ажыратып, құрастырады;
- сызба негізінде бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықшаның орнын анықтайды, сәйкес жай сөйлем құрастыра алады және тыныс белгісін қолданады;
Оқушылардың кейбірі:
- диалогте рөлдерді (тыңдаушы, сөйлеуші) еркін алмастыра алады;
-сөйлем ішінде тұрлаулы мүшені ажыратып, құрастырады;
-бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықшаның орнын біледі, сәйкес жай сөйлем құрастыра алады және тыныс белгісін қолданады.
Сабақ барысы: (Ұ) Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
«Алфавит» әдісі бойынша жүргізіледі. Мұғалім кез келген дыбысты айтқанда, оқушылар сол дыбыстан басталатын қаланың атын айтулары тиіс. Материк, өзен-көл атаулары есепке алынбайды.Мысалы, «Қ» дыбысы - Қарағанды т.б. Жылдам әрі дұрыс айтылуы тиіс.
Сабақ тақырыбы және оқу мақсаттары таныстырылады. Оқушыларға бағалау критерийі айтылады.
(Ө) 3.3.7.2 мұғалім көмегімен бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықшаның орнын білу және қою.
Оқушылар үш тапсырмадан тұратын тест орындайды.
1. Қандай жағдайда бастауыш пен баяндауыштың арасына сызықша қойылады?
А) бастауыш та, баяндауыш та сын есім болғанда;
Б) бастауыш та, баяндауыш та зат есім болғанда;
В) бастауыш та, баяндауыш та етістік болғанда.
2. Сөйлемдерді оқы. Тиісті жерге сызықша қой.
3. Бастауыш пен баяндауыштың арасына сызықша қойылатын бір сөйлем құрастырып жаз.
_____________________________________________
Дескриптор:
-бастауыш пен баяндауыштың арасына сызықша қойылу себебін анықтайды;
-сөйлемдегі сызықшаның орнын анықтайды;
-бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықшаға сөйлеммен мысал келтіреді.
Қалыптастырушы бағалау мұғалім бағалауымен жүзеге асырылады. Оқушылардың жұмыстары жинап алынады.
(Ж) 3.1.3.1 түрлі жағдаяттағы (қоғамдық ортада) қатысымдық әрекеттерде өз сөзін жүйелі түрде жоспарлап, тілдік нормаларды сақтап сөйлеу;
1.Оқулықтан 18-жаттығуды оқу тапсырылады. Оқушылар мәтінді оқып шығады. «Консенсус» әдісі бойынша таладанады. Тірек сөздерді табады: көне, қыш ыдыстар, сәулетті сарайлар, мешіттер, жәдігерлер, Әбу Насыр әл-Фараби.
2. Зерттеуші күнделігін толтыру. Оқушылар қиялын дамыту мақсатында «Егер сен осы Отырар қаласында болса, нені, кімді көрер едің? Не істер едің?» сұрағына жауап береді.
3.(Ұ).Сергіту сәті. Қимыл қозғалыстарын жасайды.
Шаршасаңдар, тұрыңдыр,
Қолды қолға ұрыңдар.
Басты төмен бұғыңдар,
Жұдырықты жұмыңдар.
Алақанды ашыңдар,
Құстай ұшып шығыңдар.
(Ж)4.Тапсырма жұппен орындалады. Әр жұпқа бір қағаздан беріледі. Бұл тапсырма «Қиын» және «оңай» сұрақтар кестесі бойынша орындалады. Диалог құрастыру үшін сұрақтарды дұрыс құру қажеттігі айтылады. Ол үшін сурет мазмұнына қарай сұрақтарды оңай сұрақтардан күрделігіне қарай жариялау-кестесіне жазып, тұжырымдайды. «Оңай» сұрақтар – бір сөзді жауап талап етілетін сұрақтар. Ал «қиын» сауалдар – ойлануды, қосымша білімді талап ететін, талдай білу дағдысын қажет ететін сұрақтар. Сабақ үстінде төмендегідей кесте пайдаланылады.
Оңай сұрақтар – бір рет қана дәлелді жауап та-лап ететін сұрақтар.
Қиын сұрақтар – күрделі, толық жауап беріп, талдауды қажет етеді.
Мысалы, .... кім?
.... не?
қашан...?
...болуы мүм¬кін?
.... болады ма?
.... қалай аталады?
...болды ма?
.... келісесің бе? түсініктеме беріңдер, неге... ?
неге олай ойлайсың?
...айырмашылығы неде?
... болса, не болады?
Берілген қағазға сурет бойынша диалог құрастырады. Жұптың бірі сұрақты жазады, екіншісі жауап береді. Уақыт беріледі. Әрі қарай орын алмастырылып, екінші жұп сұрақ дайындайды, бірінші жұп сұраққа жауап береді.
Оқушылар өзара бағалайды. Оқушылар стикермен өз ой-пікірлерін жазады.
Дескриптор:
-тақырыпқа сәйкес диалог құрастырады; - сұхбаттасына сұрақ қояды;
- сұхбаттасының сұрағына жауап береді;
- өз ойын жүйелі жеткізеді;
-сөйлеу барысында тілдік нормаларды сақтайды.
(Ө.Ж.)5.3.4.2.7 - сөйлемнің тұрлаулы (бастауыш, баяндауыш) және тұрлаусыз мүшелерін ажырату;
«Кең ауқымды дәріс» әдісі арқылы жұмыс жүргізіледі. Оқушыларға сызба беріледі.
Бастауыш + баяндауыш= тұрлаулы мүшелер
Берілген сызба бойынша бұрыннан өздеріне таныс ақпараттың тізімін жасайды. Содан соң жұпта талқылайды.Мұғалім жұпқа тапсырма береді. Мұғалім тақырып туралы шағын мағлұмат береді. Бірінші жұп өздерінде бар ақпаратты белгілеп отырады. Екіншісі өздерінде жоқ ақпаратты жазып алып отырады. Соңынан қорытындыланады. Қосымша. «Тұрлаулы» деген тұрақты деген сөз.
6. (Ө) Оқушыларға оқулықтан 20-жаттығу беріледі. Тапсырма өз бетінше орындалады. Тапсырма «Семантикалық әдіс» бойынша кестеге түсіріледі.
Саралау оқушылар сөздерді сөз құрамына талдайды.Үлгерімі төмен оқушылар мұғалімнің көмегімен орындайды.
Тұрлаулы мүшелер
Бастауыш Баяндауыш
1.
2.
3.
4.
Оқушылар өзін-өзі тексереді. Балмұздақ таяқшасы бойынша тапсырма орындалады. Оқушылар өз жұмыстарына «+», «-» таңбаларын қойып отырады.
Дескриптор:
- қатесіз көшіреді;
- бастауышты анықтайды;
- баяндауышты анықтайды.......