Түсімде ылғи қылыш көремін қынапсыз
Байыз таппаса кеудемде сайрап «Байғыз үн»,
Қаңғырып кетем қаймықпай қуып қайғы ізін.
Қынапсыз қылыш түсімде маза бермейді,
Қасірет қаны қуалай тамған ай жүзін.
Айлы түндерде ала берсе де мазаны,
Қылыштай өткір шертілді ойдың ғазалы.
Қайыспай қылыш ұстағандардың о баста,
Кереғар өмір – қылыштан болған ажалы.
Алмас қылыштың жатпасын біліп қынында,
Жасқанбай жауға сермелген еді бұрында.
Ханға да қарсы қайрат көрсеткен қылыштың,
Арманы жатыр Нарынның анау құмында.
- Жамау да жамау жамылып жылдар көрпесін,
Кең дала аңсар ойнақ салатын еркесін.
Қайқы қылышым, қазаққа қайта орал да,
Қорқау қоғамның үзіп жіберші желкесін!
Жағымпаз жұрттың жәдігөйлігінен жерінді Ар,
Ертеңге деген үміт – өлімші, сенім –дал...
“Сары бала мен қара қазанның қамы үшін”,
Мойныңда әлі ала алмай кеткен кегің бар.
Нақыл – мұрасын адыра қылған Абыздың,
Ғұрыпсыз ұрпақ ертегі санар аңыз мың.
Теперіш көрген момыннан тамшы жас тамса,
Оты күшті ердің қанын да судай ағыздың.
Өткір де өткір өкініші ауыр өткен күн,
Өзегіне елдің өксігі болып кептелдің.
Ағысы сынды айбат көрсетіп Жайықтың,
Намысы болып сілтенген едің текті елдің.
Жамау да жамау жамылып жылдар көрпесін,
Кең дала аңсар ойнақ салатын еркесін.
Қайқы қылышым, қазаққа қайта орал да,
Қорқау қоғамның үзіп жіберші желкесін!
***
“Алыстан – тым шалғайдан қыздың
сыңсыта салған әні келеді
құлаққа...”
Оралхан Бөкей “Қар қызынан”
Алматым ластаса да таза жанын,
Бүгін-ақ мөлдір жырды жаза аламын.
Сыр қылып суық желі естіртеді,
Бір қыздың алыстағы азалы әнін.
Шіркіннің шымырлатар әні мұңды,
Жылатып қояр екен тағы кімді?!
Елітіп, еліктіріп, еміндіріп,
Тауысты сарқылмастай сабырымды.
Азапқа салып қойса ақпан – қайғы,
Көңілім көктем келмей шаттанбайды.
Алыстан сыңси салған тәтті ән жайлы,
Бір ғұмыр жырласам да жақ талмайды.
Сол бір ән... шақырғандай Қар қыз күліп,
(Желіккен қайран көңіл, сан қызды ұмыт.)
Мені аңсап қалқатайым ән салды ма?
Жайықтың жағасында жалғыз жүріп.
Ұстамай біреуінен жүз білектің,
Паңдығын танытқанда Күзгі лептің.
Төлеген – сағынышын аңсай ма екен?
Ақмаңдай сіңілісі Қыз Жібектің.
Апыр-ай, бар азапты шексем бе екен?
Әлқисса, аңсарыма жетсем жетем.
Сызылған сол бір әнді бағытқа алып,
Жайыққа жаяу тартып кетсем бе екен?
Байыз таппаса кеудемде сайрап «Байғыз үн»,
Қаңғырып кетем қаймықпай қуып қайғы ізін.
Қынапсыз қылыш түсімде маза бермейді,
Қасірет қаны қуалай тамған ай жүзін.
Айлы түндерде ала берсе де мазаны,
Қылыштай өткір шертілді ойдың ғазалы.
Қайыспай қылыш ұстағандардың о баста,
Кереғар өмір – қылыштан болған ажалы.
Алмас қылыштың жатпасын біліп қынында,
Жасқанбай жауға сермелген еді бұрында.
Ханға да қарсы қайрат көрсеткен қылыштың,
Арманы жатыр Нарынның анау құмында.
- Жамау да жамау жамылып жылдар көрпесін,
Кең дала аңсар ойнақ салатын еркесін.
Қайқы қылышым, қазаққа қайта орал да,
Қорқау қоғамның үзіп жіберші желкесін!
Жағымпаз жұрттың жәдігөйлігінен жерінді Ар,
Ертеңге деген үміт – өлімші, сенім –дал...
“Сары бала мен қара қазанның қамы үшін”,
Мойныңда әлі ала алмай кеткен кегің бар.
Нақыл – мұрасын адыра қылған Абыздың,
Ғұрыпсыз ұрпақ ертегі санар аңыз мың.
Теперіш көрген момыннан тамшы жас тамса,
Оты күшті ердің қанын да судай ағыздың.
Өткір де өткір өкініші ауыр өткен күн,
Өзегіне елдің өксігі болып кептелдің.
Ағысы сынды айбат көрсетіп Жайықтың,
Намысы болып сілтенген едің текті елдің.
Жамау да жамау жамылып жылдар көрпесін,
Кең дала аңсар ойнақ салатын еркесін.
Қайқы қылышым, қазаққа қайта орал да,
Қорқау қоғамның үзіп жіберші желкесін!
***
“Алыстан – тым шалғайдан қыздың
сыңсыта салған әні келеді
құлаққа...”
Оралхан Бөкей “Қар қызынан”
Алматым ластаса да таза жанын,
Бүгін-ақ мөлдір жырды жаза аламын.
Сыр қылып суық желі естіртеді,
Бір қыздың алыстағы азалы әнін.
Шіркіннің шымырлатар әні мұңды,
Жылатып қояр екен тағы кімді?!
Елітіп, еліктіріп, еміндіріп,
Тауысты сарқылмастай сабырымды.
Азапқа салып қойса ақпан – қайғы,
Көңілім көктем келмей шаттанбайды.
Алыстан сыңси салған тәтті ән жайлы,
Бір ғұмыр жырласам да жақ талмайды.
Сол бір ән... шақырғандай Қар қыз күліп,
(Желіккен қайран көңіл, сан қызды ұмыт.)
Мені аңсап қалқатайым ән салды ма?
Жайықтың жағасында жалғыз жүріп.
Ұстамай біреуінен жүз білектің,
Паңдығын танытқанда Күзгі лептің.
Төлеген – сағынышын аңсай ма екен?
Ақмаңдай сіңілісі Қыз Жібектің.
Апыр-ай, бар азапты шексем бе екен?
Әлқисса, аңсарыма жетсем жетем.
Сызылған сол бір әнді бағытқа алып,
Жайыққа жаяу тартып кетсем бе екен?