Тұрмағамбет ізтілеуұлы‎ шығармашылығы туралы Өлеңдер ✍️

Жүкті алды "Жүдеусің", - деп пілден піше,Жабы озып арғымақтан, алды мүше.Бектердің, белдерінен қалды түсіп,Күмбезді күміс кемер, алтын кісе.Жылы..

Не көзелдер қор болар,"Жақанды жолдас білем" деп.Жиырма - отызды өткізер,"Жүйрік пен жорға мінем" деп.Өзінен-өзі ұялар,Орынсыз "ойнап - күлем"..

Көңіл гүжім дарақтай,Миуалары сулаған.Иман — бұлбұл басында,Көркейіп күнде қунаған.Шайтандар — қарға сияқты,Төбесінде шулаған.Нажас аты..

Барады өмір арбадай,Төмен қарай дөңгелеп.Шығу жоқ енді қайтадан,Өр үстіне өрмелеп.Балалық қалды қалайда,Қатуланып: "Көрме!"деп.Кәрілік келіп..

(Үзінді)Інгенің қысыр қалады,Болмаса бура келенде.Біршілігің бұзылар,Болмаса білім көненде.Ойдағы ісің он, болып,Орынына келмейді,Болмаса қайрат..

(Сырдың саңлақ шайырлары — өрен жүйрік он тоғызға)Кем ойлыдан — кеп тыңдарСөз шықпайды үлгілі.Бәріміз де бисымақ,От басынын "білгірі".Іздеген зорға..

Атаның, әуелінде, белінде еттің,Екінші, ана қарны теңінде еттің.Тоғыз ай, тоғыз сағат, тоғыз күндеҚадірлеп құдіретіңмен шегіндеттің.Бұрыннан..

Отырма уайымсыз ажал барда,Бойында, пенделік қыл, мажал барда.Дариясы дін - исламның ағып жатыр,Шомылып кір-қоңыңнан тазар, бар да.Әкел деп азығыңды..

Кей доста келісуден керісу көп,Өсек пен өтірікке ерісу көп.Көзге — дос, сыртыңнан — қас, іштен — араз,Сылтау қып сәл нәрседен жерісу көп.Есептеп..

"Болады тыныштыққа — не нәрсе тең?" —Деп әр кез ойлана сен беретін ең.Түзейтін тұрмысыңды түпкілікті,Тұтынар сол емес пе — керегің ең?!Басқаның..

Қимаймын "адам" — "далын" надандарғаНадан көп осы жүрген адамдарда.Далаға "далдың" әрпін жібермеңдер,Ғылымға ойдың көзін қадаңдар да!Кей ақымақ..

Пайда көп өмір сүрсең, өнерінде,Нәрсе жоқ өнетұғын өлерінде.Ойыңа тіпті өлмейтін сияқтысың,Әр жаққа ақылыңды бөлерінде.Тіріңде тіршілік қып..

Ақылсыз нені аңғарар көз болғанмен,Кім тыңдар өтірікті сөз болғанмен.Қалғансың жалыны өшіп, шоғы сеніп,Қазанды қайната алмас, қоз болғанмен.Гауһар..

Ой терең ойнар нәқән теңізден де,Тың тұрған тіл сүзеген өгізден де.Нәқәннан нар жұтатын нәпсің жаман,Қанағат қылмайтын аз жегізгенге.Игеріп осыларды..

Артында атақты ердің қалса сөзі,"Өлді" деп ойламаймын оның өзі.Қисынсыз кедергінің керегі не,"Базарлап" болғаннан соң қайтар кезі.Ерлердің ертедегі..

Ақыл — тон, андағанға тозбайтұғын,Ғылым — кен, күнде өніп қоздайтұғын.Иелік екеуіне еткендердіңЖаны жоқ жер жүзінде озбайтұғын.Адамды әрлі-берлі..

Қас масаты қағылса,Күннен-күнге құлпырар.Шыны жүйрік наз бедеуШапқан сайын жұлқылар!Толымды жігіт тор бұзғанЖолбарыстай бұлқынар!Қаңтарда қатқан..

Қабанға қарсы ұмтылма "ер" дегенге,Сортапқа тұқым шашпа"жер" дегенге!Отырып өрт алдында, өртенбеңдер,"Сабырлы, саспайтұғын кер" дегенге.Болса егер..

Қайратты туған ер болсаңҚамын ойла халқыңның!Жетім менен жесіргеӨзі бол жүзі жарқынның.Сықылында болып бақЖаз күнгі қоңыр салқынның.Туысқанды..

Күн шықса, нұр қашады айдан - дағы,Жарлы артық қайыры жоқ байдан - дағы.Бұрынғы қариялардан қалған нақыл,"Бұл сөзді таптың, - деме, - қайдан..

"Бар" мен "Жоқ", "Ал" менен "Бер" бірге туған,"Ал" мен "Бар" ажал жетіп өлген удан."Жоқ" пен "Бер" жұрт біткенді жүр аралапЖанына жолдас ертіп ылғи..

Жігіттің жарастығы жан барында,Дос сыйлау, дастарханда нан барында.Тұтынып үлкенді — аға, кішіні — іні,Отыру қатарының қамдарында.Есітіп үгіт - уағыз..

Жаманға жақсы адам ақыл айтар,Жақсыға жаман көзін ақырайтар."Тудым, - деп, - өзің туған мен де атадан"Недәуір аузын керіп нақыл айтар.Аңсызда..

Ұлдарым, қолыңа ал қаламыңды,Хат үйрен, ойынға қой алаңыңды.Хатқа ұста қатарыңнан бола қойсаң,Білерсің жолдас, жора, жараныңды.Көп оқып, көңіл көзін..

Балалар, баяу тартқан бақ кәріңді,Бақсаңдар, орнатар Ақ бақтарыңды.Олардың бәріңе де беріп жасын,Кетірер көңілдегі дақтарыңды.Тигізіп жұртқа кеткен..