Біржан сал қожағұлұлы шығармашылығы туралы Өлеңдер ✍️

Қараша қыстың басы болады күз,Дәм жазып осы ауылда болдық қой кез.Сіздің ел, біздің елмен не деспейді,Құрбым-ау, оған бола қамықпаңыз.

Пар жектім қос күреңді сүмеңдетіп,Жеріңе уәғада еткен келдім жетіп.Уәғадан, өткен айдың жүзінде еді,Барады әлденеше күндер өтіп.Қарағым, қарақаттай —..

Қалқама хат жаздырдым алақандай,Тоғыз қыз бір өзіңнің садағаңдай.Айналып дүние сұмға қолым тимей,Талпындым көк қауырсын балапандай.Өлеңім ағын судың..

Дегенге Орынтай-ды, Орынтай-ды.Қыздардан биыл менің жолым тайдыҚолымды Орынтайға бір жеткізсең,Берер ем жеңгелікке торы тайды.Ғашықпын бір өзіңе..

Алтын мен тең түспейді інжу-маржан,Асылдан кем болмайды алмас-бірлан.Әніме сегіз дуан таңырқаған,Баласы Қожағұлдың атым Біржан.

Сіз бұрын естіп пе еңіз Біржан серді?Бұл Біржан аралаған талай елді.Жалғанда ырысың бар жан екенсің,Құлағың естігенде көзің көрді...

Айжанның разы болдым құрметіне,Жайылар бұл құрметің ел шетіне.Мал мен бас, ықыласың бәрі бірдей,Оралған бәрі тегіс ниетіңе.Қызы екен Айжан сұлу Ақжол..

Көлбай — Жанбай дегенге Көлбай — Жанбай,Шідерімді кім алды қыздар алмай?Шідерімнің бағасы атыммен тең,Ақырында қоймаймын сенен..

Сайына Шағырайдың-ай-ау ағып кеттім,Жыраға тырнағымдай-ай-ау неғып кеттім.Бұрымда жаңылмайтын-ай-ау байғұс басым,Неліктен осы жерде-ай-ау қапы..

Өрісім өрдегі «Алтай Қуандық-ты»Әр кімге көрсетіпті жуандықты.Аққошқар — Сайдалының заманында,Бір көлден қырық мың жылқы суарыпты.Көлі бар..

Ақ тұйғын құс, қолымда сырғақты ма?Басып-басып алайын ырғақтыма,Бозбала, саған айтар өсиетім:Жақын жүр әлпештеген ардақтыға.Жанып тұрған жас өмір ал..

Аты еді бұл әнімнің «жонып алды»Алғандай сұлу жонып өрім талды.Жасымнан сүйіп айтқан ән болған соң,Жаңылмай әлі күнге есте қалды.Жан едім, әсем әнді..

Қарқаралы басында жалғыз арша,Хатқа жүйрік сол қалқа мұсылманша.Кішкенеден бірге өскен сәулем едің,Ғұмырың аз ба, көп пе, әлде қанша?,Қайырмасы:Өттің..

Қиын екен жалғанда сүйген ғашық,Сөйлеспесе екеуі мауқын басып.Қайырмасы:Ғашық жар енді аман бол!Жапырақ жарған ағаштай, жан сәулешім,Топ ішінде тұрса..

Ғашықпын тағат-сабыр ете алмаған,Мұратқа көп ізденіп жете алмаған.Қайырса қара қарға қаз алмайды,Жібекті жүн қылады, түте алмаған.Қайырмасы:Ғашығым..

Қарағым, айналайын, көз көргенім,Жоқ сенен көңілімде өзге менің,Сөзің бал, тісін, меруерт, беу қарағым,Есімде «мен сендік» деп сөз..

Астымда Керкекілім бұлаңдайды,Сұлу қыз кербезденіп сылаңдайды.Ауылын сүйген жардың іздеп бармай,Көңілім еш уақытта тына алмайды.Жадағай-жайсыз жерден..

Мен жаздым сәлемдеме қаламқасқа,Сүйгенім болмаған соң сенен басқа.Бір жауап құрбысына қайтарар деп,Жалынып мұңымды айттым сұлу..

Бабекең қарсақ аулап жүрген екен,Астына буаз бие мінген екен.Жартастың өзенінде келе жатса,Алдында қасқыр ізін көрген екен,Сол кезде қылау жауып ізді..

1898 жылы басылған алғашқы нұсқасыҚызы екен Тастанбектің ақын СараБәйгеден күнде келген жалғыз қара.Қыз да болса адамның жүйрігі екенКөрмедім сөзді..

Ар жақта керей, уақ, мәті - дәулен,Сайланған жігіттікке бұл бір дәурен.Ішінде осыншаның формың артық,Жаратқан құдай артық, жалғыз сәулем.

Жігітке жарамайды ызақорлық,Дауысқа келмесе де, еттім зорлық.Бозбала, басқа білсең, осы әнге бас,Аңызым жаңа шыққан орынборлық.Қолыма алып бердің, қу..

Жігітке кедейшілік ол - сергелдең,Жоқ болса жалғыз атың өлгенмен тең.Үйіңе құрбың келіп, құр аттанса,Не керек дүниеден үміттенген.Шешеннің сөз шығады..

Созады Біржан даусын қоңыр қаздай,Басқаға өзіңнен жүрмін жазбай.Бас қосқан мәжілісіміз болады деп,Жанбота, мазамды алдың ала жаздай.Салады Біржан..

Аржақта отыратын Көлбай - Жанбай,Шідерімді кім алды, Ләйлім алмай?Балағы шідерімнің алтын еді.Асығыстан барамын сұрай алмай.Көлбай - Жанбай, тыңдашы..