Махамбет өтемісұлы туралы Өлеңдер ✍️

Арғымақтың баласыАз оттар да, көп жусар —Талаудан татқан дәні бар.Азамат ердің баласыАз ұйықтар да, көп жортар —Дұшпанға кеткен ары..

Еңселігім екі елі,Егіз қоян шекелі,Жараған теке мүшелі,Жауырыны жазық, мойны ұзынОқ тартарға қолы ұзын,Дұшпанына келгендеТартынбай сөйлер..

Арғымақ, сені сақтадым,Құлағың сенің серек деп.Азамат, сені сақтадым,Бір күніме керек деп.Жабыдан туған жаман атШаба алмайды бөжектеп.Қырдан қиқу..

Бірсіндеп садақ асынбай,Біріндеп жауды қашырмай,Білтеліге доп салмай,Қорамсаққа қол салмай,Қозы жауырын оқ алмай,Атқан оғы жоғалмай,Балдағы алтын..

Борай да борай қар жауса,Қалыңға боран борар ма?!Қаптай соққан борандаҚаптама киген тоңар ма?!Туырлығы жоқ тұл үйгеТу байласаң тозар ма?!Ту түбінен..

Кешегі Исатайдың барындаАлақандай НарындаБасушы едім құлаштай.Жәбір беріп, жала етсең,Былғанған басым ыласқа-ай.Мен бір шарға ұстағанқара балта едім..

(Қазан басылымынан, 1908 жыл, 11-бетте.)Мен неткенмін, неткенмін,Қурайлы жүріп жеткенмін!Тай сойған мен Дендерден,Сағыз менен Жемдерден,Құралайдай..

Мұрат ақыннан жазылды(Қазіргі қазақ әліпбиіне түсірілген көшірмесі)Борай да борай қар жауса.Қалыңға боран борар ма?Қаптай боран соққанда,Қаптама..

Әй, Махамбет, жолдасым,Аш арыстан жолбарысым.Ісімнің білдім оңбасын.Оңбаған емей немене,Өтірік сөзге алданып,Бақытым ауып басымнан,Әскерім кетіп..

Ақ жүрегін тербетіп,Ер көңілін желдетіп,Ақсүйектің баласынҚара ұлына теңгеріп,Қоңыраулы найза өңгердім.Жетімдерге жем бердім,Жесірлерге жер..

Абайламай айрылдымАр жақтағы елімнен –Анау Нарын деген жерімнен.Тірі кеттім демеймін,Кем болмады өлімнен.Теңім үлгі алмадыАузымдағы желімнен.

Артымда қалған алғаным,Қытайы қызыл көйлегіКүнге қойсаң оңар ма?!Мұндай қорлық болар ма?!Ақсұңқар құстың баласыҚасқыр тартқан жемтіккеАғармай көзі..

Абайламай айрылдымАржақтағы елімнен -Анау Нарын деген жерімнен.Тірі кеттім демеймін -Кем болмады өлімнен.Теңім үлгі алмадыАузымдағы желімнен.Істеген..

Алдияр тақсыр ханымыз!Исатай батыр кеткеліКеміді біздің сәніміз.Тілімді алсаң, тақсыр-ай,Шайтанның мойнын жұлдырып,Ордаңа қайтып алыңыз.Арыстан..

Сөйлесем, даусым аңқыған,Сөйлеуге жүрек талпынған,Атасы Беріш болса даАртық пайда көрмедімЕгіз бенен Балқыдан. -Алақандай НарындаМүкәммалым..

Толғай да толғай оқ атқан,Он екі тұтам жай тартқан,Қабырғасын қаусатқан,Тебінгісін тесе атқан,Тізгінінен кесе атқан,Теспей қанын зулатқан,Біздің..

Еменнің түбі сары бал,Еріскен көңіл бәрі бал.Жоғарыдан төмен төгейін,Керегіңді теріп ал.Қасыма ерген жолдастар,Антыңды бұзып айрылма,Зейініңді бермен..

Маң-маң басқан сары атанМаңыстап шығар өріске.Бұрынғыдай қарыштап,Қона алмадың қонысқа,Келе алмадың келіске.Қанша жылап жалынып,Айтсам-дағы..

(Қайыпқали сұлтанға)Алты күндей алаулап,Он екі күндей ой ойлап,Ақылды алпыс жаққа шаптырып,Ақыл жөнге келгесінАрқаның алпыс екі саласына..

Толарсақтан саз кешіп,Тоқтамай тартып шығарғаҚас үлектен туған қатептіҚара нар керек біздің бұл іске.Қабырғасын қаусатып,Бір-біріндеп сөксе деҚабағын..

Әрәйнә, жігіттер, Әрәйнә!Арғымағың жарай ма?Астыңа мінген арғымақАяңдай түсіп, марай ма?Арғымақ дейтін жығылғыр,Найза бойы жар келсе,Жабыдайын..

Әскер жиып аттандық,Бекетай еді тұрағым.Айғайлап жауға тигенде«Ағатай беріш!» ұраным.Бекетай құмға ел қонып,Байбақты Жүніс..

1Әдірә қалған НарынныңТеңіз деген суы бар,Жағасында жағалай біткенҚамыс деген нуы бар.Еңіреген ердің қолындаЖібектен желбіретіп ұстар туы бар.Хан..

Қақақулап шақырмай,Қанды көбік түкірмей.Бұзбай құлан пісірмей,Мұз үстіне от жақпай,Қу найзаға сүйеніп,Ңұр далада зар қақпай,Жалғыз жүріп ат..

(Исатайдың атынан)Күн жадына қарасам,Жеддінің оны - құралай.Аспаннан борап қар жауып,Аштырмайды көзімді,Қақтырмайды кірпікті,Соғады боран..