Сұлтанмахмұт торайғыров шығармашылығы туралы Өлеңдер ✍️

Бір адам көп жасады жер бетінде,Мекендеп жақсы жайды ел шетінде.Зорлықшыл, арам ойлы, ұры болды,Құралған арамдықтан дәулеті де.Нашарды зар жылатқан..

Аққудай үлбіреген сұңғақ мойын,Ақ анар, жұпар иіс, мамық қойын.Мінезді, сөзге епті, әңгіме ұста,Өмірдің қыздыратын жастық тойын.
Сүйріктей ақ..

Назды, нәзік, ақ сәуле,Көздің жасын исең-ау!Елжіреп жас жүрегің,Мендей болып күйсең-ау!Омырауы ашық ақ көйлек,Етегі қысқа кисең-ау.Еркелетіп..

Ақ сәуле күміс жүзді, құндыз қабақ,Сен гүлсің иіс шашқан жарып сабақ.Болғанда көзің — жақұт, етің —торғын,Қасың — ай, шашың —..

Өмірде неше түрлі уды іштім,Неше түрлі азапқа, жаным, түстің.Ағайынның ішінен ала шықса,Жау ішінде бар ма екен сонан күштің.
Күндейді, бәлен дейді..

Асыл сөзді іздесең,Абайды оқы ерінбе.Адамдықты көздесең,Жаттап, тоқы көңілге.
Сөз мәнісін білмесең,Өлең оқып не керек?Не айтқанын сезбесең,Жарапазан..

Ұйықтапты бір арыстан айдалада,Тыныштықтық алу үшін сай-панада.Үстіне арыстанның ойнақтапты,Бір тышқан іннен шығып сол арада.
Тышқан жүр сейіл..

Барлық адам баласыӨзіндей көрсе өзгені —Озбырлық өшіп қарасы,Өзімшілдік өлгені.
Кедей, жалшы, қарттың даБірдей болса арасы —Шын әділет..

Түзелсін көңілі әуліккен адам қайдан:Әуесі судай толқыр аққан сайдан.Қадір-құрмет, дәреже оңдылықтаОйлайды: «соңғы мен», деп, бір..

Анау қырда татар тұр,Басқалармен қатар тұр.Мынау ойда қазақ тұр,Қастарында азап тұр.Ұйқысы көп, ояу азБұл не деген ғажап тұр?Бұл ұйқысын..

Жанымды жарқыраткан, ағаларым!Көп тиді біз - ініңе паналарың.Талпынып, таянды ғой төбем көкке,Жоқ еді қозғаларлық шамаларым.Бақ пен тақ, жақсылықган..

Жетуге құмар жоғары.Қайдан жаман болады?Талпыну бар, талап бар,Бүйткен адам оңады.
Нәзік дауыс, әнге ұста,Разы, шат тұрмысқа.Жұғымды мұндай бала..

Тұңғиық түпсіз ашулыАсау теңіз толқыған.Бойымды топырақ басулы,Жүре алмаймын жол тұман.Теңізден қайтып өтермін?Түссем, батып кетермін!Алдымдағы..

Жер жүзін көк шөп басып түрленгендей,Қызарып бәйшешектер гүлденгендей.Киініп қыз, келіншек жарқылдайды,Бір түрлі жаңа тұрмыс түрге..

А, дүние, берсе қанат тәңірі маған!Ерік алып, ұшып кетсем көкке таман.Жер, күннің аймағынан үстін шығып,Әлемге көз жіберсем сол арадан.
Бойымнан..

Іздедім, іздесем де таба алмадым,Табам деп езімді-өзім неге алдадым.Адамның адам аты ақталмайды,Бейнет қыл, бар білгенім соны аңғардым. 

Баршаға мейрім салған, мейірбанды тәңірім,Ісімізді өзің оңғарып, оңға бастыр!Қазағыңды ақ, түзу жолға бастыр!Әлемге шам-шырақ болған, пайғамбар,Саған..

«ШОҢ» СЕРІКТІГІ ТУРАЛЫ КӨПКЕ ІСТЕГЕН БАЯНДАМАНЫҢ БАСЫ:
Мынау жол, Шоң баласы, адамдыққа!Сіздерді бастамайды жамандыққа.Кел, кіріс..

Естимін серілігіңді сіздің сырттан,Ынтасын замандастар сіз деп құртқан.«Халың айтса, қате айтпайды» деген сөзбен,Танысқалы жазамын естіп..

Асты мұз, үсті де мұз, өзі қалың,Ақ дария қаптаған жердің бәрін.Көріп тұрмын «жаныңды қоймаймын» деп;Терісінен суық желдің..

Қара қазақ:Туғанда құдай иіп мұндай заман,Сұрайтын бір сөзім бар сенен, балам.Тап біздің осы Семей облысының,Көшбасшы адамдарын айтшы маған.Біз-дағы..

(Қала ақыны мен дала ақынының айтысқаны)Қала ақыны:Сен кімсің семіз, толық тән жағынан?Өгіздей бар шығарсың әл жағынан.Көрінген көрнегіңнен..

Өмірді үзіп алуы,Қараңғы көрге салуы.Мың жасасаң да көңілде,Сөзсіз, арман қалуы. 

Оллаһи! Ант етемін алла атымен,Орыс тілін білемін һәм хатымен,История, география пәнді білмей,Оллаһи, тірі болып жүрмеспін мен.Келгенше осыларды отыз..

Әкелші, құй арақты,Көтерейін көңілді!
Қолдан шаттық жасауғаАрақ тәуір көрінді.Көлеңкені қуайын,Басып тұрған өңімді.Ұмытайын миды улап,Кәрілікті..