Шәкәрім құдайбердіұлы шығармашылығы туралы Өлеңдер ✍️

Жер жүзіне қарасам,Неше түрлі халық бар,Дін, иманын санасам,Мыңнан артық анық бар.Бұл қалай деп ойласам.Мұның да бір сыры бар,Терең ойға бойласам,Дәл..

Аңшылық әуелінде қандай тәтті,Еркіндік, кім жек көрер салтанатты.Бұл күнде қоңлы тұғыр табылса да,Аздан соң желдіктерсің, жауыр атты.Айтпаймын..

Тием біреуге нахақ демесе,Күйеу арға деп арам жемесе,Тыйылып зорлықтан.Бәрі адамның бірдей ағарып.Ары нәпсіні жеңсе тазарып,Құтылар қорлықтан.Бар..

Кейіме, кәрі жан,Өмірің тозғанға,Оянып ұйқыдан,Әнге сал қозғал да.Жаңа тілек, жарық таң атты, міне,Байғазы қада сен мынау жас журналға.Аямай..

Өлімнің хақ екенін көрсең де,Өлместей омыраулап шатасың.Доздақтың барын біліп жүрсең де,Күнәға, әлің келсе, батасың.Сауап көп ғибадатта десең..

Сиқыр сөзбен арбасаң,Табиғат басын иеді.Кәрленіп кімді қарғасаң,Қатесіз оғың тиеді.Нұрыңды түгел жасырсаң,Жаралыс кебін киеді.Өлшемей шектен..

Қазақтың түп атасы — батыр Түрік,«Арабсың» деген сөздің түбі шірік.«Пәленше сахабаның затысың» деп,Алдаған дін жамылған..

Бір Алла, бергеніңе сансыз шүкір,Қалған жоқ зал болып қылған пікір.Бітірдім «Түрік, қазақ шежіресін»,Болса да кемшілікті..

Жайдары күлдіргіш, қалқам,Ұятсыз, әдепсіз, салқам.Күлгенім бір сенің арқаң,Ыржақта,қылжақта, әйдә!
Мазақ қыл көрінген жанды,Өнер қыл..

Бұл әңгіме 1722 жылы біздің Орта жүз қазағы Сырдария бойында жүргенде болған анық іс. Біздің қазақ қалмақтан жеңіліп, «Ақтабан шұбырынды»..

ӘҢГІМЕНІҢ СЫРЫ
Естілер көп жазады әңгімені,Жазбайды ермек үшін әлденені.«Жиреніп жаманынан, жақсыны ұғыпАлсын» деп жазады ғой..

Бесiмде оқу бiлсiн деп,Ата-анам бердi сабаққа.Жетi жаста жетiм боп,Түскендей болдым абаққа.
Ардақты, кенже, жетiм деп,Әлпештедi менi көп.Надандыққа..

Біле ме біздің қазақ ғашық жайын,Ұқсаңыз, білгенімше сипаттайын.Ғашықтық — махаббаттың ең күштісі,Жүрекке қатты орнығар басқан сайын.
Әркімде..

А. С. Пушкин
СӨЗ АЛДЫНАН(аудармашыдан)
Өлшеусіз көп жасаған дүние кәрі,Тағы талай жасамақ мұнан да әрі.Иесінен басқаға мәлім емес,Қанша тұрмақ..

Мың сегіз жүз он бір жыл шамасында,Он екінші жылменен арасында,Саврило Саврилович дейтұғын байОтырған Нинандырып қаласында.
Оншалық зор қала емес..

Алты әңгіме оқуға жайың бар ма?Ұсындым жаңа өспірім ғалымдарға.Әншейін бос сөз демей ғибрат ал,Ой жібер ішкі сырын пайымдарға.
Алдыңғы біз ел жедік..

Көзге күңгірт, ойда бар өткен заман,Бізден бұрын өтіпті бірталай жан.Сол өткен көп заманның бір кезіндеҚытайды билеп тұрған Сан-Хо-Жи хан.
Көп..

Ең бұрын қала болған қытай жұрты,Хақанын Аспанұлы дейді ғұрпы.Ертерек қолөнерге шебер болған,Қолайсыз көрінсе де бізге сырты.
Аспанұлы құдайға жақын..

(Л. Толстойдан)Баяғы атақты Айса тумай тұрып,Криз деген хан болған дәурен сүріп.Өктемдікпен зорайтқан патсалығын,Маңдағы нашар елдің бәрін..

Ғылымсыз адам – айуан,Не қылсаң да, ғылым бiл.Ғылымға да керек жан,Ақылсыз болса, ғылым тұл.
Ақылға еркiн ой керек,Матаудан ойды азат..

Шыннан өзге Құдай жоқ,Анық Құдай – Шын Құдай.Ұқпай қалма алаң боп,Шын болмаса, кiм Құдай?
Бұрын шын бар, бүгiн шын,Ертең шын бар – үш..

Шын асықтың әрбiрi,Өлiп топырақ болды да,Жаралыстың тағдыры,Жаратты менi орнына.
Жарының нұры қосылған,Мол керемет менде бар.Жалғыз жарға..

Шаранамен туып едiң,Бөз оранып өтесiң.Бiр сағымды қуып едiң,Қай уақытта жетесiң?Қанша дәулет жиып едiң,Бәрi қалды, нетесiң?Мал үшiн жан қиып..

Сорлы бұлбұл жазға асық боп,Нұрлы гүлге айтты зар.Көбелек те шамды алам деп,Отқа түстi боп құмар.
Жарға ғашық болғанымаТаңданатын түк те жоқ.Жер..

Мен кетемін,келеді тағы өмірге мендей,Олар мінді көреді,қисық жерін жөндей.Бара-бара айқындалып ақтық істің анығы,Адасқанмен, хақиқатқа қоймақ емес..