Толғау туралы Өлеңдер ✍️

Тоқтағұл ақын мен едім,Тозақтан қашып жөнедім.Тор құрған зұлым патшаның,Торынан шығып келемін.* * *Ақ сүтін берген анамды,Шығармадым..

Амансың ба, Ыстықкөлім, аймағым,Алмалы бақ, таңқурайлы сайларым.Алла сақтап құзғындар мен қарғадан,Аман қалған сүт бетіндегі қаймағың.Толғанумен..

Арғы атамнан теке атқан,Теке атқанда жеке атқам.Көк тұлпармен құйғытып,Көкжелкеден жете атқам.Жүйрік те жететін,Мергендік те жететін,Батылдық та..

Ереуіл күнді еске алдық,Қоңыр да салқын төске алдық.Көз жазып қалды көшімнен —Кезеңнен мені тосқан жұт.Күнеске қосын қондырды,Беймезгіл шошып босқан..

(толғау)Сізге айтамын сырымды, замандасым,Самал шамдар тербетсе баған басын.Аппақ сәуле қаптаған кеңістігімТоқтай қалып, бұрады маған..

Аспандап ұшқан алты қаз,Қоятын саған шартым аз.Назым бар айтар халқыма аз,Қарайлай кетші артыңа аз.Жайықтан ағып жеткем мен,Құба бір шөлден өткем..

Тереңнен өмір өзі қозғап бәрін,Дегенде өтірікке: тозды ақпарыңҚұрметпен халқы қайта алды есінеЖазықсыз құрбан болған боздақтарын.Ақтарып өмір өзі..

Табаныңнан өтіп сан азап сызы,Жүрегіңді қарыған мазақ мұзы.Сонау түнек заманда малға сатқанНе өтпеді басыңнан қазақ қызы?!Пана тұтып тек қана ар..

(М.Әуезовке арналған естелік-толғау)Бармағымен майда сипап мұрынын,Салмақты да саф тұлғамен тұруын.Сәттер туды-ау сағынатын ұстазды,Құйған құлақ..

(толғау)"Кісіге қарап, сөз алма..." деп ең кемеңгер,Ұға ма оны кеудесі бітеу кереңдер?Көңілден өшпей, өмірден ерте көшті ғой,Мағжан сынды, Шəкəрім..

Талпынған салайын деп жыр шаһарыңқызымын Абаң керей Нұрсапаның.Дем беріп қасиетті Маңғыстауым,басталды сенде өмірге шын сапарым,Жинақтап тіршіліктің..

Ойпырмай қартайдым ба денем ауыр,Дегенге күлуші едік қайран тәуір.Зуылдап уақыт деген өтеді екен,Шіркін-ай, келер ме екен жастық дәуір.Он сегіз..

Өмірдің гүлі ашылса,Көңілдің нұры шашылса!Жаһанның жүзі жадырап,Жақсыға жақсы қосылса!Жарқ етіп жұлдыз жасыншаАжарын айдан асырса.Қырмызы қызық..

Тақ болған күллі дүние әлеміне,Еркесі жұлдыздың да, әуенің де,Тәңірі арулықтың, Ай сұлуым,Тағы да көрік бердің елеңіме.Ақындар тебіренген жер..

(Толғау — жыр)I«Күй шертіп күллі жұрттың жүрегінде,Ағылсын өзендердей жыр өмірге!»Толғадық сол бір күйді, сырласқанда,Аясы айдындай кең..

Ерлерім мініп ақ боз ат,Еліме қонған бақ ғажап.Алаң да алаң заманда,Бабам да талай тартты азап.Алланың ғана құлымын,Алаштың ғана ұлымын!Азаттық үшін..

Мен — еліммін,Мен — қазақпын, ақ жанмын,Анашымның ақ сүтіне адалмын.Жарық дүние, жаннатыңа іңгәлап,Бақытты өмір —тірлік үшін жаралдым.Мен — қазақпын..

Қарайған халық келіп жиылғасын,Кеудеден алуан жырлар құйылғасынСүгірдің өз басында еркі бар ма«Сөйле» деп көп жамағат бұйырғасын.Бұл күнде..

Әлемге толса көкірек,Ашылар көзі сананың.Құлақ салсаң, жақсылар,Азырақ сөзді жазамын.Көрейін мен де толғанып,Келгенінше шаманың.Дүбірге қызған..

Ал, жүрегім лепірді,Елдің түйдек сырына.Ақын тілін безеді,Толғауына — жырына.Ақын шапты ақыра,Өшпендестің қырына.Ақын міне қол созды,Көкте..

(Кәнпеске кезінде)Қозғауы қозған қоғамым,Қолқалап әңгіме айт десең,Қобалжимын, қозғалам,Қозғайын десем далаңды,Домбыраң емес, қаламды,Қобалжимын..

(Толғау)
Айналайын!
Баураған бауырыңнан,
Бауырында айыққан ауру жан.
Туған ауыл тынысын,
Тіршілігін,
Тыңдаймын үдеп соққан..

Бар еді бір атадан төрт-бес түтін,
Ағайын бірде жарты, бірде бүтін.
Әлдісі сол атаның малға жұмсап,
Қолымды босатпайды иә күн, иә түн.
Бармасам..

Құлағым елеңдейді ән дегенде,
Кежегем кейін тартар мал дегенде.
Қалмайды қойға барсам ала мысық,
Ақ күшік арт жағымда дәндегендей.
Маған жолдас..

Терең ойлы Еркебай,
Орта бойлы Еркебай.
Ауылы күнде той-думан,
Еңбекші елге серкем-ай!
Кішіпейіл жайдары,
Ақылы көп айлалы,
Қысылғандар..