Бөлім: «Жұмбақтар»
Жұмбақ – адамның ой-өрісін, алғырлығын, білімін сынау мақсатында нақты бір зат немесе құбылыс тұспалдап сипатталатын шағын әдеби жанр.
Жұмбақ жанры дүние жүзі халықтары әдебиетінің көпшілігінде бар. Бұл жанрға Аристотель “Жұмбақ – жақсы жымдасқан метафора” деп анықтама берген. Жұмбақ әдебиеттің ежелгі үлгілерінде, ауыз әдебиетінде жиі кездесетіндіктен оны ғылымда “фольклорлық жанр”, “халықтық поэзияның шағын түрі” деп санау орын алған. Алайда, қазіргі заман әдебиеті өкілдерінің, әсіресе, балалар әдебиеті авторларының шығарм-ғында Жұмбақтар топтамасы жиі кездеседі. Сондықтан оны тек фольклорлық жанр аясында шектеуге болмайды.
Жұмбақ жанры дүние жүзі халықтары әдебиетінің көпшілігінде бар. Бұл жанрға Аристотель “Жұмбақ – жақсы жымдасқан метафора” деп анықтама берген. Жұмбақ әдебиеттің ежелгі үлгілерінде, ауыз әдебиетінде жиі кездесетіндіктен оны ғылымда “фольклорлық жанр”, “халықтық поэзияның шағын түрі” деп санау орын алған. Алайда, қазіргі заман әдебиеті өкілдерінің, әсіресе, балалар әдебиеті авторларының шығарм-ғында Жұмбақтар топтамасы жиі кездеседі. Сондықтан оны тек фольклорлық жанр аясында шектеуге болмайды.
Ағады алпыс екі бұлақ бір қайнардан,
Он екі бұлағы бар шыр айналған.
Ісіне таң қаламын құдіреттің,
Бәрі де бір нәрсеге ыңғайланған.
жауабы ..
Он екі бұлағы бар шыр айналған.
Ісіне таң қаламын құдіреттің,
Бәрі де бір нәрсеге ыңғайланған.
жауабы ..
Бір таудың алпыс сегіз саласы бар,
Он екі жанында қаласы бар.
Бау-бақша түрлі өсімдіктер,
Барлығын билеп тұрған анасы бар.
жауабы - Алпыс сегіз..
Он екі жанында қаласы бар.
Бау-бақша түрлі өсімдіктер,
Барлығын билеп тұрған анасы бар.
жауабы - Алпыс сегіз..
Бір “әліп” мұнарадай көзім көрген,
Екі “мәт”, екі “сәкін” оған ерген.
Болғанда “иа” ден камал, нұрдан гауһар,
Болады кім данышпан мұны..
Екі “мәт”, екі “сәкін” оған ерген.
Болғанда “иа” ден камал, нұрдан гауһар,
Болады кім данышпан мұны..
Алпыс екі мәуелі шынар ағаш,
Ағашқа біткен бұтақ жалғас-жалғас.
Және де екі тесік бір мешітте,
Қаланған кірпіші бар іргесінде.
Бір әйнек шыны да..
Ағашқа біткен бұтақ жалғас-жалғас.
Және де екі тесік бір мешітте,
Қаланған кірпіші бар іргесінде.
Бір әйнек шыны да..
Қынама бел толықша,
Тапал ғана бойы бар.
Адамдарға жолықса,
Таяқ жейтін жайы бар.
Өзінің дәу аузы бар,
Түбі бітеу, аяғы бар,
Дәнді түйер қауызы..
Тапал ғана бойы бар.
Адамдарға жолықса,
Таяқ жейтін жайы бар.
Өзінің дәу аузы бар,
Түбі бітеу, аяғы бар,
Дәнді түйер қауызы..
Шеңберлі есігі бар,
Жүздеген тесігі бар.
Ішіне кіргендердің,
Ұсағы жол табады,
Ірісі тор қабады.
Жүздеген тесігі бар.
Ішіне кіргендердің,
Ұсағы жол табады,
Ірісі тор қабады.
Қалпағы бар,
Басы жоқ.
Тұтқасы бар,
Топсасы жоқ,
Аузы бар,
Тісі жоқ.
Қарыны бар —
Кіші тек,
Түтігі бар —
Көші көп.
Басы жоқ.
Тұтқасы бар,
Топсасы жоқ,
Аузы бар,
Тісі жоқ.
Қарыны бар —
Кіші тек,
Түтігі бар —
Көші көп.
Қақпағы бар, жез құдық,
Сусыны ыстық кез құдық.
Ортасында оқпаны,
Онысының от жаны.
Сусыны ыстық кез құдық.
Ортасында оқпаны,
Онысының от жаны.