 |
|
 |
Ыбырай алтынсарин туралы Әңгімелер ✍️
Өлеңдер: 16
Әңгімелер: 45
Ертегілер: 6
Шығармалар: 1
Эсселер: 1
БАҒАЛЫ ЕҢБЕК
Ы. Алтынсарин шығармаларының үш томдығы Қазақ сахарасында орыс мəдениетінің ықпалымен қалыптасқан прогресшіл идеяның жаршылары Шоқан Уəлиханов..
— Баламер Сахариев
СӨЗ БАСЫ
Қазақ халқының сауатсыздығынан, қазақ тілінде басылған бір де бір кітаптың жоқтығынан, оқу орындарының мұғалімдері қазақ балаларын оқытқанда..
— Ыбырай Алтынсарин
Мақтаншақ бай
Ыбырай Алтынсарин халық мектебін ашуға елден қаражат жинап жүрген кезінде бір мақтаншақ байдың үйіне кірмей, өтіп кетеді. Бай оның артынан қуып..
— Қазақ халық ауыз әдебиеті
Шеше мен бала
Шешесі қыз баласынан сұрады:
—Берген ақшамды қайда қойдың?
Бала:
—Біреуге бердім.
Шешесі:
— Кімге?
Бала:
—Бір тентек..
—Берген ақшамды қайда қойдың?
Бала:
—Біреуге бердім.
Шешесі:
— Кімге?
Бала:
—Бір тентек..
— Ыбырай Алтынсарин
Үш ұры
Бip сарт қалаға бір есек, бір ешкі сатуға алып келеді. Ешкінің мойнында қоңырауы бар екен. Мұны үш ұры көріп, біреуі айтты:
— Мен осы сарттың..
— Мен осы сарттың..
— Ыбырай Алтынсарин
Үнді
Үнді жұртының бір адамы бір жақтан үйіне қайтып келсе, үйдің қасындағы ағаштың басына кептіруге іліп қойған еті жоқ. Ағаштың айналасын әбден жүріп..
— Ыбырай Алтынсарин
Тышқанның өсиеті
Тышқан баласына оңашада үйретіпті: Адам деген мықты жауымыз бар, ағаштан қақпан құрып, үстіне ғана май байлап қояды, соны жеймін деп барсаң, қақпан..
— Ыбырай Алтынсарин
Тәкаппарлық
Вениямин Франклин деген даңқты білім иесі, Америка жұртының кісісі, он сегіздегі жас күнінде, Медера деген қаланың бір қарт адамына қонақ болып..
— Ыбырай Алтынсарин
Талаптың пайдасы
Петр Великий деген осы күнгі ақ патшамыздың бабасы бір күні шіркеуде тұрғанда көп адамның артқы жағында үңіліп патшаға қарап, бөркімен қалқалап қана..
— Ыбырай Алтынсарин
Тазша бала
Ертеде бір шал мен кемпір болыпты. Олардың үш баласы, бес ешкісі бар екен. Бір күні үлкен баласы басқа жерден пайда кәсіп қылуға талап етіп, өзіне..
— Ыбырай Алтынсарин
Таза бұлақ
Үш жолаушы бір бұлақтың басында бір-біріне кез болыпты. Бұлақ бір тастақ жерден шыққан, айналасы қалың біткен ағаш жапырақтары бұлақтың үстіне..
— Ыбырай Алтынсарин
Силинші деген ханым
Қытай жұртының патшасының ханымы Силинші жібек құрттарын абайлап қарап жүрсе, бұл құрттар өлерінде өзінің өрмегіне кіріп өледі екен. Ханым сол..
— Ыбырай Алтынсарин
Сәтемір хан
Сәтемір жеті жасар күнінде атасынан жетім қалыпты. Күндерде бір күн Сәтемір далада ойнап жүріп, бір ескі тамның түбінде шаршаған соң сүйеніп..
— Ыбырай Алтынсарин
Сараңдық пен жинақтылық
Бірнеше тәуір кісілер бір жетім-жесір қалған үй ішін жылу жиямыз деп, әр үйге қыдырып барып жүріп, бір байдың үйіне келсе, бай жұмыскеріне бір..
— Ыбырай Алтынсарин
Салақтық
Кәрім деген мешер өзі жұмысқа тәуір жігіт те болса, жуынып, кірсіз көйлек киіп, таза жүрумен ісі жоқ еді. Әркім айтушы еді:
— Саған не болды..
— Саған не болды..
— Ыбырай Алтынсарин
Сақып
Сақып деген бір жақсы кісі мал жинамай жүріп, ақырында әл кеткенде қатты кедейшілік тартып, бір күні етігі болмаған соң жалаңаяқ далада жүргенінде..
— Ыбырай Алтынсарин
Полкан деген ит
Біз оқып жүрген шағымызда, ұстазымыздың қорасында бір Полкан деген зор ит бар еді. Терезеден қарап тұрғанымызда, әлгі Полканға бір кішкентай қанден..
— Ыбырай Алтынсарин
Петр патшаның тергелгені
Рига деген қаланы жаулап алғанның соңында, Петр патша Меньшиков деген князьға және Шереметьев деген графқа наград есебінде жаулап алған жерлерден жер..
— Ыбырай Алтынсарин
Өтіріктің залалы
Үш кісі жаланға шығып, күн бойы құс аулап, жалғыз-ақ шүрегей үйрек атып алыпты. Кешке бір жерге келіп отырып сөйлеседі: бұл үйректі үшеуіміз жеп..
— Ыбырай Алтынсарин
Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш
Атасы он жасар ұл баласымен далада келе жатып, баласынан сұрады:
— Анау өрмекшіні көремісің, не істеп жүр?
— Көремін, өрмек тоқып..
— Анау өрмекшіні көремісің, не істеп жүр?
— Көремін, өрмек тоқып..
— Ыбырай Алтынсарин
Орынбор ведомствосы қазақтарының өлген адамды жерлеу және оған ас беру дәстүрінің очеркі
Өлген адамды қазақтар әдетте үш-төрт сағаттан артық ал көп дегенде жарты тәуліктен артық сақтамайды. Сол сағатта өлген адамның үйіне төңіректегі..
— Ыбырай Алтынсарин
Орынбор ведомствосы қазақтарының құда түсу, қыз ұзату және той жасау дәстүрлерінің очеркі
Қазақтардың өзара қоғамдық қатынастары тек қана ескілікті әдет-ғұрыптар бойынша реттеліп отырған кезде, өздерінің достығын жекжат болып нығайтқысы..
— Ыбырай Алтынсарин
Надандық
А
Аңқау елге арамза молда тұрып, балаларға сабақ оқытыпты—мыс. Молда жазу да танымайтын, надан өзбек екен. Балалардың қолына қағаз беріп..
Аңқау елге арамза молда тұрып, балаларға сабақ оқытыпты—мыс. Молда жазу да танымайтын, надан өзбек екен. Балалардың қолына қағаз беріп..
— Ыбырай Алтынсарин
Мұңсыз адам
Бір патшаның ханымы ауру болып, жұрттан неше-неше дәрігер жидырып, ем еткізсе де ешбір дауасы табылмады. Патша мұнан соң бақсы-балгерлерді жидырып..
— Ыбырай Алтынсарин
Мұжық пен жасауыл
Бір мұжық далада жүріп, біртүрлі әдемі тас тауып алып, көршісінен сұрады:
— Бұл тасты неғылсам болады екен? — деп.
Көршісі..
— Бұл тасты неғылсам болады екен? — деп.
Көршісі..