Бөлім: «Әңгімелер»

Әңгіме, әдебиетте — оқиғаны қара сөзбен баяндайтын шағын көркем шығарма жанры. Әңгіменің жанрлық ерекшеліктері оқиғаны баяндау тәсілі, композициялық, сюжеттік құрылысы, көркемдік жүйесі арқылы айқындалады. Әңгіменің көлемі шағын, кейіпкерлер саны аз, сюжет ұйытқысын құрайтын оқиғаның басталуы, шарықтау шегі мен шешімі болады. Онда адам, оның өмірі мен тағдыры, аса маңызды деген оқиға жинақы беріледі. Мұнда бір айтылған жайларға қайта оралуға, тәптіштеп баяндауға, ұзақ суреттеуге орын жоқ. Әңгіме жанры аз сурет арқылы көп жайды аңғарта білетін айрықша көркемдік шеберлікті талап етеді.
«Бұл мен ғой...»
  Лұқпан жексенбі күні көбіне кітапханада болады. Кітапхана алыста емес. Үлкен көшенің арғы бетінде. Екі ара бес минуттық жол. Түсте үйге келіп тамақ..
©  Сейітқұл Оспанов
Лагерьге бармаймын...
  Айнұр бірінші сыныпты тамамдады. Алда ұзақ-сонар жаз. – Мама, жазда қайда барамын? – деді Айнұр.– Маусымның басынан бастап лагерьге барасың. –..
©  Сейітқұл Оспанов
Қиын хат
 Айнұр ауылдағы әжесіне хат жазуға отырды. Бұл – оның алғашқы хаты. Ойы: «Әже, мен, міне, бірінші сыныпта оқып жүрмін, әріптердің бәрін білем..
©  Сейітқұл Оспанов
«Саламатсыз ба, апай?!»
  Әшейінде кең сарайдай болып көрінетін азық-түлік дүкенінің іші бүгін құрқылтайдың ұясындай тап-тар секілді. Адамда есеп жоқ. Иін тіреседі. Жаз айы...
©  Сейітқұл Оспанов
«Аға, сіз папамның досысыз ғой...»
  Айнұр күнде сабақтан соң ұзартылған күнге қалатын. Сыныпта үй тапсырмаларын әзірлейтін. Бірақ көбіне у-шу болып ойнап, қаламсаптарын жоғалтып..
©  Сейітқұл Оспанов
Тәтті арман
  Түстен кейін кішкентай қызын – Әселді ертіп Бақыткүл келген. Әсел Айнұрмен жасты. Айнұр мен Әсел кешке дейін армансыз ойнады. Сурет салды...
©  Сейітқұл Оспанов
Ақшақар
  «Кәмпит алып бер!», «Балмұздақ жегім келеді!», «Қуыршақ керек!», «Жаңа көйлек киемін...»Аузын ашса, Айнұрдың аузынан осы секілді сөздер шығады...
©  Сейітқұл Оспанов
Сережаның значогі
  Лұқпан Айнұрды балабақшадан алып, аялдамаға келді. Автобусты ұзақ күтті. Бір уақытта көз ұшынан бір автобус көрінді. Лұқпан Айнұрды қолынан ұстап..
©  Сейітқұл Оспанов
Қызыл шана
Айнұр азанда ұйқысынан тұрды да, бірден терезеге қарады. Желтоқсан айы аяқталып қалған. Бірақ, неге екені белгісіз, әлі қар жауған жоқ-ты. Ал Айнұр..
©  Сейітқұл Оспанов
Сәлемші
  Ажар кеше Айнұрға былай деді:– Айнұр, сен кейде қонақтармен, көршілермен сәлемдеспейсің. Танымайтын адам секілді тұрасың. Бұл – жақсы қасиет емес...
©  Сейітқұл Оспанов
«Мен ешкімге керек емеспін!»
  Кешкі тамақтан соң, әркім өз шаруасымен шұғылданды. Лұқпан жазу жазбақшы болып, жатын бөлменің есігін тарс жауып алды. Ажар қолына есепшотын ұстап..
©  Сейітқұл Оспанов
Жоқ, өтірік айтуға болмайды
  Бүгін сенбі. Ажардың кезекші болатын күні. Іңір қараңғы­лығында емханаға кетті. Ол – дәрігер. Айнұрды балабақшаға папасы апаруы керек еді, Лұқпан..
©  Сейітқұл Оспанов
Айнұрдың қулығы
  Лұқпан үйде газет оқып отыр еді. Кенет есіктің қоңырауы шар ете қалды. Орнынан тұрып барып есікті ашты. Айнұр екен.– Папа, – деді ол ентігіп. –..
©  Сейітқұл Оспанов
Қайтып келген калейдоскоп
  Айнұр далада ойнап жүрген-ді. Ажар балконға шығып:– Айнұр, үйге кір, Сәуле тәтең қонаққа шақырып жатыр, сонда барамыз! – деді.Айнұр қуанып кетті. –..
©  Сейітқұл Оспанов
Қызғаныш
Балабақшада көбіне балалар тамақ жемейді. Оларға тамақ жегізу үшін не істеу керек? Қандай әдіс, амалы бар? Бұл оп-оңай, Айнұрдың балабақшасында..
©  Сейітқұл Оспанов
«Сендердің екі мамаларың бар...»
  8-наурыз мерекесі жақындап қалған-ды. «Шешелерімізді құттықтауды ұмытпайық» деп, Ажар мен Лұқпан бүгін дүңгіршектен сатып әкелген мерекелік ..
©  Сейітқұл Оспанов
Цирктегі ең қызық ойын
  Цирктен шыққасын аялдамада автобусты ұзақ күтіп, Айнұр папасы екеуі қаланың бір шетіндегі үйлеріне түнделете жетті. Айнұр үйге қуанышын баса алмай..
©  Сейітқұл Оспанов
«Дымок» темекісі. Әй, Төретай, Төретай...
  – Әлжан! Әлжан!Әлжан қора тазалап жатқан. Артына жалт қарады. Төбенің басында айқайлап тұрған Төретайды көрді. Қолын қайта-қайта бұлғалайды.– Бері..
©  Сейітқұл Оспанов
Он алты жасқа дейінгілер көруге болмайтын кино
Жаздың мамыражай бір күні еді. Түс қайтқан шақ. Төретай іші пысып, сарайдың төбесіне шығып, сонау көкжиектен бері қарай құлап жатқан ақ табан үлкен..
©  Сейітқұл Оспанов
Бір құшақ кітап. Немесе қайырымды әпенді
 Бұл былтыр көктемде болған-ды. Бірде Төретай тапа-тал түсте бір құшақ кітап алып, сыныпқа ентігіп кіріп келді. Балалар шу ете қалды.– Қайдан алдың?–..
©  Сейітқұл Оспанов
ТӨРЕТАЙ
  Ол қызық бала. Мінез-құлқы бір түрлі. Ешкімге ұқсамайды. Сөзі, ісі ешкімді бейжай қалдырмайды. Күлдіреді, ойландырады, ең бастысы –..
©  Сейітқұл Оспанов
БІР ШӨЛМЕК БЕНЗИН
  Таңертең фельдшер Өмірбектің үйіне ентігіп жүгіріп келді де:– Өмеке, Әбдіғани ағаны кеңшарға жеткізіп салыңыз, опе­рация жасау керек, бүйрегі жұмыс..
©  Сейітқұл Оспанов
ОЙЫНШЫҚ БҰЗҒЫШ БАЛА
Бала атаулы ойыншыққа құмар. Нұрғали да солардың бірі. Бірақ оған ойыншық ойнау үшін емес, бұзып, сындыру үшін керек. Қолына ойыншық тисе болды..
©  Сейітқұл Оспанов
ЫСТЫҚ ҚАР
Таң атты. Дәулет пердені ашып, терезеден сыртқа көз салды да: – Қандай жаман! – деп айқайлап жіберді.Үй жып-жылы болса да, бір түрлі тоңып, жаураған..
©  Сейітқұл Оспанов
ШИЕ
Бір жасқа аяқ басқалы тәтті қылығы жаңа шығып келе жатқан Айжанның бұрын мұндай әдеті жоқ-ты. Көбінде пысылдап тыныш ұйықтап, азанда уілдей күліп..
©  Сейітқұл Оспанов