Бөлім: «Әңгімелер»
Әңгіме, әдебиетте — оқиғаны қара сөзбен баяндайтын шағын көркем шығарма жанры.
Әңгіменің жанрлық ерекшеліктері оқиғаны баяндау тәсілі, композициялық, сюжеттік құрылысы, көркемдік жүйесі арқылы айқындалады. Әңгіменің көлемі шағын, кейіпкерлер саны аз, сюжет ұйытқысын құрайтын оқиғаның басталуы, шарықтау шегі мен шешімі болады. Онда адам, оның өмірі мен тағдыры, аса маңызды деген оқиға жинақы беріледі. Мұнда бір айтылған жайларға қайта оралуға, тәптіштеп баяндауға, ұзақ суреттеуге орын жоқ. Әңгіме жанры аз сурет арқылы көп жайды аңғарта білетін айрықша көркемдік шеберлікті талап етеді.
Қаз дауысты Қазыбек
Қаз дауысты Қазыбектің кіндік қаны тамған топырағы, туған мекен-жайы ешбір хат-шотта сақталмаған. Долбармен жобалап даңқты бабамызды Сыр бойында..
© Софы Сматаев
Көкше теңіз туралы аңыз
— Ерте, ерте, ертеде, ешкі жүні бөртеде төрт түлік малға бай Көкше деген батыр арқада өмір сүріпті. Жаугершілік заманда бұл далада қоныс, құдық..
© Софы Сматаев
Кәрсен Аралбай
Уақыт керуені тоқтаған емес, тоқтамақ емес, бірде жылдам, бірде баяу бірақ үнемі алға жылжып бара жатады. Ал осы уақыт керуенінің із өкшесіне..
© Софы Сматаев
Жайраң Жәйрем
— Жәйрем... Жәйрем? Мағынасын түсіндіріңізші, папа?— Бұл атаудың қайдан, қалай шыққаны туралы айтыс-талас та көп. Қиял, болжам да көп балам. Біреулер..
© Софы Сматаев
Елім-ай. III кітап
Роман-трилогия3 — КІТАПТҰСАУКЕСЕРҚаратаудың басынан көш келеді,Көшкен сайын бір тайлақ бос келеді.Ел-жұртынан айрылған жаман екенЕкі көзден мөлтілдеп..
© Софы Сматаев
Ел азаматы
Күйкі тірліктің күйбеңіне жіпсіз шырматылып, қыбырлаған топтың қатарын ғана көбейтетін бедерсіз пенделердің арасында маңайына сәуле шашып, шуақ төгіп..
© Софы Сматаев
Дүние өтерінде шыр айналды
Аяқ қолға қыл бұрау түскеніне үш жыл толды.Жүйрік домбыра күмбірінің күрмелгеніне де үш жыл болды.Жазғытұрымғы шуақ та, жаңадан қылтиып бой көтерген..
© Софы Сматаев
Дарқан дарын
Халқымызды ән әлдилеп, күй тербетіп келгені ақиқат. Қазақтың кеудесінен күй төгіліп, көмейінен ән ақтарылып жататыны содан ғана десек, онда ең..
© Софы Сматаев
Даладағы оттар
Дала... Ұлан дала. Қанша жүрсең таусылмайды-ау. Қанша жортсаң бітпейді-ау. Алдың жеткізбей, артың алыстамай ұзақ күн бойы қимылдағанда, көкжиекпен..
© Софы Сматаев
Ғабең туралы бір ауыз сөз
Ел, жер, ер. Құдіретті үш ұғым. Қасиетті үш таған. Өйткені Ел құдіретті. Жер киелі, Ер қасиетті болмақ. Киелі топыраққа кіндік қаны тамған ардақты..
© Софы Сматаев
Бұлақ
РоманБұлақ: Шөлге сіңіп,Құрдымға құймасам екен.Көлге құйсам да,Тұзын жимасам екен!Мен: Әумин.ҚЫС. МАРАТБЕКҚарағанды мен Алматыға бір күнде бір..
© Софы Сматаев
Біржанның соңғы жұлдызы
КИНОПОВЕСТЬ* * *Шаңқай түс. Шырқау. биікке шапши көтерілген асқақ ән көк төсін тесіп өтердей шарықтап барады. Күміс тамшыдан шашу шашқан саумал көл..
© Софы Сматаев
Біз — құлмыз ба, кімбіз?
РоманАЛҒЫСӨЗ ОРНЫНАБұл романымды 1987 жылы жазып бітіріп, "Жазушы " баспасына тапсырған едім. Романды тура бір жыл ұстаған баспадағы "достарым" —..
© Софы Сматаев
Беташар
— Папа, ауылға қашан барамыз?— Барамыз. Асықпа, ұлым...Әкелі-балалы екеуміздің әңгімеміз үнемі осылай басталатын.Ол кезде ұлым Алмас алтыда болса..
© Софы Сматаев
Азамат
Өткен ғасырдың тоқсан бірінші жылы. Халқымыздың рухани қазынасы — кітап пен газет-журналдар сақталатын республикалық Кітап палатасының Мемлекеттік..
© Софы Сматаев
Баяғы сол асыл Қасым
Қасым... Баяғы сол Қасым. Арқаның қарқарасындай қасиетті Қарқаралының Аққорасында туып, "Ақтайлақтан ақтарыла аққан сумен" бетін жуған, Қарадоқ..
© Софы Сматаев
Үнсіздік
Үнсіздік деген адам баласының бойындағы тамаша қасиет. Солай бола тұрса да, «Үнсіздік» деген ұғымды өмірде жете түсіне алмай жататынымызда шындық...
© Әліпов Айтбек Рымбекұлы
Қиясбек табалдырықтан аттады...
Қиясбек табалдырықтан аттады.— Әже, мен саған келдім.— Қиясбекпісің? Жалғыз қалдым ғой, қарашығым! Құбашым қайда? Ылизам қайда? Айтшы, неге әкетті?..
© Софы Сматаев
Сәрсен түскі асына күндегі уақытынан біраз кешігіңкіреп келді...
Сәрсен түскі асына күндегі уақытынан біраз кешігіңкіреп келді.— Шай суып кетті, қайда жүрсің? Әлде бір жерден тойып келген шығарсың.— Қайда жүруші..
© Софы Сматаев
Қарасудың өткелінен бері шыққанда, жалғыз солдат өзімен ілесіп келе жатқандардан бөлініп, ілгері ұмтылады.
Қарасудың өткелінен бері шыққанда, жалғыз солдат өзімен ілесіп келе жатқандардан бөлініп, ілгері ұмтылады. Екі қолын жайып айқай салды:— Апа!..
© Софы Сматаев
Есікті сарт еткізіп ашып, Эльза үйге жүгіріп кірді...
Есікті сарт еткізіп ашып, Эльза үйге жүгіріп кірді. Пеш түбінде бүрісіп отырған Рабиға әжейге қуана қарап, ентіге самбырлады:— Апа! Зольдат, Кригер..
© Софы Сматаев
Біріне-бірі иін тіресе жалғасқан тоқал тамдардың қасындағы жұрттың қарасы да қомақты...
Біріне-бірі иін тіресе жалғасқан тоқал тамдардың қасындағы жұрттың қарасы да қомақты. Бұлар да вокзал жаққа күн сала қарап қалыпты.Екі шетте екеу..
© Софы Сматаев
Ганс пен Қордабай ілбіп келеді...
Ганс пен Қордабай ілбіп келеді.— Көкең келеді. Сен жылама.— Жылағам жоқ. Ганстың көкшіл көздері моншақ жастардан бұлдырап көрінбей тұр.— Келеді...
© Софы Сматаев
"Жүндінің" тұмсығын алдымен қап-қара қою түтін көміп кетті...
"Жүндінің" тұмсығын алдымен қап-қара қою түтін көміп кетті. Көміп кетті де, іле тіп-тік көкке өрлеп, будақтап ұзарды. Артынша-ақ әлгі тұмсықтан..
© Софы Сматаев
Жаз күні мейірленіп, барынша жайнаған...
Жаз күні мейірленіп, барынша жайнаған. Аспанда шөкім бұлт жоқ. Тек түстіктегі "Үш қызылдың" баурайында сусыған көкшіл мұнар ғана тыным таппайды.Көз..
© Софы Сматаев