Өлеңдер ✍️

Тажал жаудан түстікке ығысқан шеп,
Тіл мен ділі тамырлас туысқан деп,
Қырғыз жерін паналап, қуат жинап
Алмақ болған ниетпен жұғысқан кеп.
Оны дұрыс түсінген қырғыз бар ма,
Қырыс қабақ тап болды бір ызғарға.
Ақ патшаға сатылып манаптары,
Қаскөйлігін танытты туысқанға.
Дос дегенім, қайтейін, болды-ау сатқын,
Есекдәме есін ап, олжа-сағым.
Орман манап малданып түстігімді,
Жасырыпты орыстың мол жасағын.
Найза бойы дұшпаннан биік тұрды,
Көк Тәңірі маңдайдан сүйіп тұрды.
Жел жөнелді тау асып, кең далаға –
Жеткізуге асығып күйікті үнді.
Сол үн әлі санамда, құлағымда,
Тірі сурет көзімнің тұр алдында.
Түн баласы шығамын ұйқы көрмей,
Жаңғырығы – мен жазған бұла жырда:
«Ата жау найзасының ұшындамын,
Ұмтыл, жаным, Биікке,
құлшын, жаным.
Басым – көкте,
қалады денем – жерде,
Шөлін басып жат жердің қызыл қаным...»
2
Бассыз қалған қырғызға,
Бассыз қалған орысқа
Басың керек болған ғой.
Ғалым Қалибекұлы.
Маңдайының соры қалың қазақтың,
Көшбасшысыз рухы кешкен азап мың.
Мың жыл бойы, жүз жыл бойы армандап
Аңсағаны – тәуелсіздік, азат күн!
Осы жолда күресті елім тынымсыз,
Күрес деген болған емес шығынсыз.
Сөйлейді жыр күрескерлік рух болса,
Үрей толы кеңістікте – жыр үнсіз.
Еркіндіксіз қыран құс тұр ұша алмай,
Сардары жоқ сарбаздар тұр күш алмай.
Хан Кененің асқақ рухы болмаса, –
Сөйлемейді жыр сүлейі Нысанбай.
Кенесары бала кезден ширықты,
Күрестің бұл мағынасын шын ұқты.
Көкбөрінің бөлтірігі сезген-ді,
Түптің түбі тірелер тығырықты.
Жарымадық не шаттанып, не күліп,
Жалғаннан бұл өтеміз бе егіліп:
Сол жағымды орыс ойса омырып,
Оң бүйірден қытай кірмек кеміріп.
Жер қайысқан жау қолынан құтылып,
Бірде жеңіп, енді бірде ұтылып
Жүрген қазақ,
жаудан емес, көбіне
Опынған ғой туысқаннан тұтылып.
Әлі күнге кездессе егер малғұн сан –
Хан Кенеге ілеспеген ауылдан,
Бас тартамын ағайыннан мен ондай
Бас тартамын ондай тіпті бауырдан.
Қазақ елін қанжығаға байлатпай,
Жұрт жігерін қайраған бір қайрақтай,
Қаһарына мініп қара дауылдай,
Тыншымаған жауын жеңіп жайратпай.
Бетін жасқап бір сұмнан соң бір сұмның,
Алдын алған талай қуғын, сүргіннің:
Бірде егеулі найзалардың ұшымен,
Бірде уәлі уытымен мір тілдің.
Шыңғыс ханның шарапаты – қонған бақ,
Абылай ханның парасаты – бойға шақ,
Бабасына тартқан еді тартудай,
Тағдыры елдің қойды түпсiз ойға сап.
Хас батыр һәм қаһарлы хан еді,
Ел бақытын артық көрген жан еді.
Арыстандай айбат шекті ақырып
Қасиетті Атамекен жер үшін,
Айналайын Алаш деген ел үшін.
Хан болса да, батыр ғой – аңғал бір жан,
Жалғандыққа шын сеніп қайран қалған.
«Жұлдыз көп пе, – дер ме еді, –
қырғыз көп пе?» –
Көз алдауға шанбаса қаһарлы хан.
Басыңды алған қу қырғыз жұлдыздан көп,
Басыңды алған сұм орыс қырғыздан көп.
Жөңкиміз біз – басы жоқ салт аттылар,
«Сүйеп бізді өзгелер тұрғызған» деп...