Өлеңдер ✍️

Біздің ауыл ұя еді киелі бір,
теңіз бойы, бұйратты жиегі қыр.
Өнегелі ұл менен қыз өсіріп,
шаңырағына құт қонған үй еді кіл.
Жігіттері мəрт мінез, жаны сері
жалғыз арман – ерім деп таныса елі.
Бұрын біздің ауылда əр азамат
бүкіл елдің ары мен намысы еді.
Ауылдастың қайғысы жанын жосып,
беруге əзір ел үшін санын да осып,
əкесінен жас қалған ұл мен қызды
қамқорлайтын қатарға бəрін қосып.
Ер азамат болғанмен жер кіндігі,
əйелдерден басталар ел бірлігі.
Абысындар сыйласса бір-бірімен,
ауған түйені басқандай ердің жүгі.
Бір-біріне жаны ашып жаны сыздар,
əйелдерде өзге ұқпас тағы сыр бар:
бір-бірінің бауырына өз ұлдарын
бала қылып салатын абысындар.
Татулықтың бұл-дағы шын белгісі,
қимастықтың кем емес Күннен күші.
Бауырынан перзентін қиып бермес
бірін-бірі көре алмай күндер кісі.
83
Биыл елде жоқ кімнің сауын малы;
анау үйдің жағдайы ауыр ма əлі –
ақсақалы, жасы боп ақылдасып
барлық істі шешетін ауылдағы.
Асан биыл ұзатады Нұрбаланы;
əкесіне ас береді Құрманəлі;
кенжесіне Ағиба келін алмақ –
бас құда боп бұл жолы кім барады?
Сəт те, Иса да, білеміз, өр екенін,
сөзге келіп қалыпты сол екі ерің.
Ер шекіссе, кетеді ел бірлігі –
табыстырып қайтыңдар ол екеуін.
Жауын нəрі көгерер жерге сіңбек,
дəстүр нəрі – өнеге елге сіңбек.
Келе қалса бір үйге сыйлы қонақ,
ауыл болып күтетін елге сын деп.
Көктемеде қазы мен тамсап шұжық,
уыз ішіп, құрт жеген əр сəт қызық.
Шақырысып жататын, бір-біріне
соғымынан, сүрінен дəм татқызып.
Кедейлік жоқ. Туса да ақшалы күн,
менің ауылдастарым басқа бүгін:
ұқсамайды ешкімге, ешбір елге,
жоқ баяғы ұмтылыс, асқақ ұғым.
84
Жұрдай жəне намыс пен ардан бəрі,
сүйтіп жүріп бітпейді жанжалдары.
Ат орнына машина мінгендер көп –
іліп алар ішінде жан қалмады.
Ата-баба зыр қаққан жақ түсірмей
елдік дəстүр сəбилік ақ түсімдей.
Қора-жайда ұсқын жоқ жыпырайып,
ішкіштердің қисайған шəпкісіндей.
Жат болды деп күйінер босқа шалы,
келіспесе екі ұлдың от шашары,
«балаң түртті баламды!» – деп əкелер
төбелеске шығып не соттасады.
Ауырсаң да ешкімнен күтпе хабар,
бала ақша алып көршіге сүтке барар.
Жақын жерден шаң да шұң дауыс шықса,
шам сөндіріп, есігін кілттеп алар.
Судан шіріп қурайды түзінде егіс.
Құмды боран соққанда күзің де – қыс.
Жиналыстың өн бойы – сөзтөбелес,
өңештерін үзгенше қызыл керіс.
Жан ашырлық күтпеңіз жұрттан аса,
əн салмайды ащы су ұрттамаса.
Бір кəсібі – карта ойнау, төбелесте
бас жарыспай бермейді тіпті араша.
85
Жол көрсетіп, жөн сілтер талғамды ұлға
əулиедей қарттарым болған қырда.
Сұңқарлары ертерек кетіп, енді
шалапайы қалыпты шалдардың да.
Жолдан келсең, жеңгелер қылығы – арман
қарсы алатын қуана шығып алдан,
Ауылымның қасиеті сұйылыпты
шалап сүттей қаймағын сылып алған.
Құт-киемді сыпырып ұры жалған,
інгендеймін тұлыпқа ыңыранған.
Бүгін шөлейт далада ауылымның
моласы мен ызыңдап мұңы қалған.