Әңгімелер ✍️

Шебер шешім, көркем сөздерімен халық арасында
шешен атанған Қазыбек би жыл сайын қасына жолдасжораларын ертіп, өзінің даналың, тапқырлың сөзімен
мәлім Әнет бабаға сәлем беріп, кәрі құлақты ңариядан
тәлім-тәрбие, үлгі-өнеге, тағлым алады екен.
Бірде сол әдетімен Әнет бабаның үйіне келіп түседі.
Ңарт бұрынғыдан әжептәуір қартайып қалса да, сыр
білдірмейді, Ңазыбектің жора-жолдастарын, өзін жаңсы ңарсы алып, мал сойғызып, қазан көтертеді. Сол
ауыл маңындағы қариялар, жайсаңдар жиналып
әңгіме-дүкен ңұрады.
Ертеңіне Ңазыбек жол жүруге қам жасап, сапар
алдында Әнет бабаға бір ауыз өсиет айтып беруін
өтініпті. Бірақ Әнет баба:
— Ңазыбекжан-ай, жасы келіп, ңартайған, қасынан
жар тайған, басынан мал тайған адамнан не кеңес, не
өсиет с ұ райсы ң ? — деп ештеңе айтқысы келмейді. Бірақ бірбеткей Ңазыбек шешен Әнет бабаның бір ауыз
ақылын тыңдамай еш жа қ қ а кетпейтінін білдіреді.
18
Сонда Әнет баба Қазыбек шешеннің бұл қылығына
күле қарап:
— Болмадың ғой, айтайын,— деп сәл ойланып,—
«әкім» деген сөзді жадыңда сақта,— депті. Қазыбек
Әнет бабаға ризашылығын білдіріп жора-жолдасын
қасына ертіп еліне қайтады. Ол жол-жөнекей өзімен
еріп келе жатқан нөкерлерінен:
— Әнет бабаның қандай өсиет айтқанын ұқтыңдар
ма?— дейді. Бірақ бұл сұрағына ешкім үндемейді. Сонда Қаз дауысты Қазыбек Әнет бабаның айтқан өсиетін
былай деп шешіпті:
— «Ә » дегені — әділ бол,
— «К» дегені — күншіл болма, көпшіл бол.
— «I » дегені — ілтипатты бол,
— «М» дегені — менмен болма, мейірман бол,—
дегені.
Әнет бабаның сол өсиеті ел арасына кең тарап,
ұрпақтан ұрпаққа мұра болып қалыпты.
* * *
Алдына сәлем бере және елді ынтымақтастыру
жөнінде келген Төлеге Әнет баба садақтың алты оғын
біртіндеп сындырып, екі бүктеп он екі шыбық етіп
ортасынан буып:
— Міне, енді сындырып көрші,— дейді. Төле бірден
бір буда шыбықты қалай сындырсын. Шыбықтарды
Әнет бабага қайтарып:
— Айып етпеңіз, бұл жұмбағыңызды түсінбедім,
Әнет баба,— депті. Сонда Әнет баба мынадай өсиет
айтыпты:
— Төлежан, ешқашанда өзімшіл болма, көптің айтқанын тыңда. Көптің айтқанын тыңдасаң, көп те сенің
айтқаныңды орындайды. Көп болсаңдар, өзара ынтымақта болсаңдар, сендердің белдеріңді де ешкім сындыра алмайды. Ал әрқайсың жеке-дара болып, ынтымақтарың жараспайтын болса, мына жеке шыбықтарды
сындырған секілді әркім-ақ бірліктеріңді бұзып, берекелеріңді кетіреді.