Әңгімелер ✍️

Күнде мұндай демалыс қайда?! Таусылмайтын күйбең тірліктен қатты қажыппын. Бала-шағаның үйде жоғын пайдаланып, бір пәс көз шырымын алу үшін, жастыққа бас қойдым. Сілем қатып, тәтті ұйқының құшағында жатқан мені есік қоңырауы оятты.
       «Олар демде келіп қалған ба? Құдай-ау, сағат қанша болды?»
       Тапырақтап жүріп, есікті жылдам аштым.
       «Қаладан шалғай жатқан Баян ауданына таң ата аттанған күйеуім мен балаларым, кеш қараңғысында бір-ақ келеміз деген еді...»
       Қарсы алдымда қауға сақалды, орта жастағы, бейтаныс ер адам тұрды:
       − Қарындас, асығыс едім. Бес жүз теңгені тезірек беріп жіберсеңіз...
       − Не қылған бес жүз теңге? − дедім мен таңырқап.
       − Қазір ғана балаңызды алып келген таксиспін. Он минуттай сыртта күттім. «Он бірінші пәтерде тұрам» деген...
       − Менің баламды әкелдім дейсіз бе? Олар дәл қазір ауылда, әкесімен бірге.
       Бейтаныс ашу шақыра бастады:
       − Елдер қызық осы. Шіреніп мінеді-дағы, төлеуге келгенде қиналады. Сенбесең, хабарлас, − деді көзімен атып жіберердей.
       Мына сөз мені пұшайман қылды. Үстел үстінде жатқан қалта телефоныма жүгіріп, дереу күйеуіме звондадым.
       − Алло, қалайсыңдар?!
       − Жақсы, Жазира!
       − Балалар қайда?
       − Қайдасы несі?! Олар менімен бірге. Дәлірек айтсам, атасы жарған қауынды тапшан үстінде ауыздарының суы ағып, жеп отыр.
       − Қашан қайтасыңдар?
       − Күнде келіп жатқамыз жоқ қой, асықтырма бізді. Құдай қаласа, кешкі салқынмен жетеміз.
       − Мақұл онда... Бәріне сәлем айт!
       Қалта телефонымды өшіріп, қауға сақалдыға қарадым. Оның түрі түтігіп кетіпті.
       − Сізге мінген менің балам емес екен. Балам ауылда, әкесінің қасында.
       − Өтірік айтпа! Жаңа ғана тура саған ұқсаған қара бала «Он бірінші пәтерге келдім» деп, подъезден ішке кіріп кетті. Көрсет үйіңді.
       − Қызық адам екенсіз, ағай. Қара бала елдің бәрінде бар. Менің балам әкесімен бірге ауылда жүр.
       Әлі де ұйқымды аша алмай тұрғанға, менің сөздерім нанымды шықпады ма, ол айтқандарыма құлақ аспай, өңмеңдеп ішке ентеледі. Мен ызадан жарылуға шақ қалдым.
       − Қайда барасыз ағай? Үйде менен басқа ешкім жоқ.
       − Қазір көрейін.
       − Енді милиция шақырам, тез шығыңыз үйден.
       Табалдырықтан аттап, мойнын ішкі бөлмелерге созған ол:
       − Қайта милицияға мен беремін, ол жүгермекті. Қарай гөр, бесіктен белі шықпаған, он бес жасар жігіт − әкесіндей мені алдайды.
       − Әй, ағай! Менің үлкен балам − тоғызда. Он бес жасар жігітті басқа пәтерден іздеңіз.
       Қабаттас көршілер есіктерін салдырлатып ашып, тәжікелесіп тұрған бізге бір-бір қарап, ләм-мим деуге жарамай, қайта жауып алды.
       Соңғы сөзім шымбайына батты ма, бейтаныс еркек табалдырықтан кейін шегінді. Басқа есікке барып, бас сұғуды намыс көрген болар, келген ізімен кері қайтты. Бірақ көлігіне жеткенше, аузы тынбады.
       «Өй, оңбаған ұятсыздар! Тип-титтей бастарымен әлден өтірік айтады, ә?! К... қарамай, таксиге мінгенде бәледей. О, жалаңаяқ, жүгермек! Милицияға беріп, көзінен сорасын ағызбасам, көр де тұр!»
       Пәлен-пәштуан деп, көршілерге ақталудың ретін таппай, зіл батпан ойдың құшағында, зілмауыр есікті әрең кілттедім. Онысызда екеуара өрбіген диалогымызды үтір-нүктесіне дейін, толық естіп отырған оларға ақталу да қажетсіз.
       Төрт қабатты, кірпіш үйдің әр қабатында екі-екіден сегіз көрші тұрамыз. Бірақ ешкімде он бес жасар бала жоқ. Келім-кетім, туған-туыс болмаса. Айтпақшы, үшінші қабатта, біздің төбемізде тұратын Оралдың жанында, қайынбикесінің он төрт-он бестер шамасындағы ұлы жүруші еді...

* * *

       Қаладағы көп қабатты үйлер − кәдуілгі қағаз қорап сияқты. Сыбырласаң, сыбырың естіледі, әрлі-берлі жүрген аяқ тықырыңыздан, сіздің қай бөлмеде жүрген-тұрғаныңызды сіз айтпай-ақ, астыңғы-үстіңгі қабаттағы көршіңіз біліп отырады. Ыдыс шайсаң да, кір жусаң да, теледидар тамашаласаң да, үйде немен айналысып жатқаныңды, я сіздің бар-жоғыңызды сұрамай-ақ, тың-тыңдаса жетіп жатыр. «Қорап» деп, мұрын шүйіргенім жай әншейін, сөздің сыралғысы ғой. Әйтпесе, бұл да бір пақырларға арман. Жаманды-жақсылы осы баспанамыздың бір үйлі жанға пана болып тұрғанына, шүкіршілік қыламын.
       Бір шатырдың астында өмір сүріп жатқан соң, күнде көршілерді көріп тұрамыз. Бас изесіп, сәлемдескеніміз болмаса, бейсауат табалдырықтан аттау, немесе шай-пайға шақыру жоқ. Күн өткен сайын салқынқанды, евромәдениетті сіңірген, қорап үйлердің тас жүректі адамдарына айналып бара жатқанымыз өтірік емес.
       Балаларымды аяймын да. Бар ермектері − теледидар, компьютер және қалта телефонын шұқылау. Ауылда асыр салып, қозы-лақ қуып өскен маған, олардың көк сандықтарға телміріп отырғандары ұнамай, кей-кейде далаға қуып шығатыным бар. Жаңа ғана оқушы екі ұлыма бес жасар Арманды қосып, аулаға жібергем:
       − Бір пәс далада ойнап келсеңдерші, төрт қабырғаның ішінде не бар?!
       Үй шаруасының ара-арасында лоджадан сыртта ойнап жүрген балаларға көз қырын салып қоям.
       − Нұрлан, Ерлан! Арманға қараңдар!
       − Жарайды, апа.
       Біршама уақыт өткен соң, лоджаға тағы айналып келдім де, балаларды қарағыштадым. Арман әткеншекте отыр. Ерлан оны ойнатып, қасында жүр. Нұрлан өзі құралпы балалармен айфон тамашалап тұр.
       «Қап, мына жүгермектерді-ай! Оның орнына бала болып доп қуаласа, велосипед тепсе, алқын-жұлқын төбелессе ғой,» − деп олардың отырысына сырттан кіжіндім.
       − Қарындас, а қарындас!
       Сыпайы шыққан дауыс менің назарымды басқа жаққа аударды. Аулада, жол жиегінде тұрған шетелдік автомашинаның әйнегінен басын шығарып, маған әлдекім қарап тұр. Көліктің төбесіндегі сары жолақ белгіге қарап, оның такси жүргізушісі екенін байқадым.
       − Қарындас! − деді ол көліктен түсіп жатып. − Мен бір жолаушы әкеліп едім. «Екінші қабатта, он бірінші пәтерде тұрам. Қазір ақыңызды әкелем» − деді де, жоқ болды. Сол әйел сіздің үйге келмеді ме екен?!
       − Жо-оо-ға! Біздің үйге ешкім келмеді. Бірақ сіз іздеген он бірінші пәтер − осы.
       Диванда газет оқып жатқан күйеуім:
       − Кім ол? − деді таңырқап.
       − Білмеймін. Біздің подъезде таксимен келіп, ақысын төлемей, қашып кететін алаяқтар пайда болыпты. Әнеугүні де әкіреңдеп біреу келген. Үйде сен жоқ едің.
       − Әә-ә... Олар неге мен жоқта, тек қана біздің үйге келеді?
       − ...
       Ас үйдегі күйкі тірлік. Ауық-ауық лоджадан балаларға қарап қойып, қазанға жүгірем.
       Есік қоңырауы шырылдап, кіре берісте күйеуімнің әлдекіммен сөйлесіп жатқаны естілді.
       − Жазира, а Жазира!..
       − Әу, − қолымды алжапқышқа асығыс сүртіп, ас үйден шыққанымда, табалдырықтың ар жағында именіп тұрған манағы жігітті көрдім.
       − Менің жалғыз әйелім осы, інішек, жақсылап қара. Ал жаңағы өзің алып келген әйелдің түр-тұлғасы қандай еді? − деді менің күйеуім жігітке болысып.
       − Түріне де қарамаппын. Бірақ қолында торт болды. Ол түскен кезде, аулада ойнап жүрген бір топ қыздың ішінен, екі қыз бала жүгіріп шығып, әйелді құшақтай амандасты да, алма кезек беттерін сүйгізіп, қуана секіріп, осы подъезге кіріп кетті.
       − Екі қыз алдынан жүгіріп шықса, біздің төбедегі он үшінші пәтерге келген болды. Сол үйдің кішкентай екі қызы бар. Іздеген адамыңызды сол арадан табарсыз...
       Таксист бізден кешірім сұрап, жоғарыға беттеді. Он үшінші пәтерде тұратын Оралдың қоңырауын бір емес, бірнеше рет басқаны бізге ап-анық естіліп тұрды.
       Он үшінші пәтерден дыбыс шықпады. Тым-тырыс. Әншейінде төбемізді ойып жіберердей, ойнақтайтын көршіміздің үйінде, өлі тыныштық орнай қалғанына сенбейсің. Оралдың келіншегі шақалағымен, бала күтіміне байланысты үйінде отырған. Демек, үйіне таксимен келген қонақ − қайынбикесі болды. Әнеугүнгі он бес жасар баланың шешесі. Ерсілеу киініп, бет-аузын әлеміштеп алатын жап-жас әйел, бұл үйге жиі келіп-кетіп тұратын.
       Кешкі ас дайын. Лоджаға шығып, балаларды шақырдым:
       − Нұрлан, Ерлан, Арман! Тез үйге келіңдер!
       − Қазір, апа! − деді үлкен балам ойынға деген қимастық раймен.
       − Әй, келін! Торт жейін деп жатырсыңдар ма?!
       − Әу?!
       Көрші подъездегі Тұрғынбай ағай маған қарап, кеңк-кеңк күліп, скамейкада отыр. Жанында әлгі таксист пен сол подъездің тағы бір тұрғыны бар.
       − Аа-а, жоқ... Тамақ ішкелі жатырмыз, келіңіздер! − дедім сасқалақтап.
       − Жандос үйде ме?
       − Иә.
       − Айт, Жәкеңе! Тортты тығып, бір өзі жемей, бізбен бөле жесін!
       Таксист жігіттің әңгімесіне қаныққан-ау, сірә, күлкіден екі көзі жұмылып, жуан қарны селкілдеп, қолының ұшымен көзден аққан жасын сүртіп қояды.
       Мен әзілін түсіндім де:
       − Келіңіздер! − дедім жайдары.
       «Бұл әңгімені естіген төбедегі көршілерім тортқа түйіліп қалмаса болғаны да».