Өлеңдер ✍️

Біләлға Расул айтты қылып пәрман:
- Хабар қып Халықтың бәрін келтіріп сан.
Ақырғы өсиетім үшбудүр, - деп,
Бұл күнде сант өсиет айта - дүрман.
Шаһарға бұлар жүріп хабар берді,
Есітіп барша жанның бәрі келді.
Мешітте отырғандар сағынғаннан,
Есікте тікесінен тұрар еді.
Мінбеге Расул-құда шықты барып,
Алланың хамидін айтты ауызына (ағызына ) алып.
Ақырда шаһит болып өлгендердің
Хақында дұға қылды қолын жайып.
Пайғамбар Асхапқа айтты:
- Тында бәрің,
Өтпекке жақын болды уақытым менің (маның).
Алланың әзелдегі пәрменімен
Кетемін ортаңыздан енді сенің (саның).
«Өтер!"- деп, қайғырмаңыз ешбір мені (маңа).
Ілгергі пайғамбардың бәрі һама.
Дүниеде бірде-бірі қалған емес,
Жалғыз-ақ бақи қалар Құдауанда.
Онан (анден) соң Мұһажирға айтты Расул:
- Тыңдаңыз, сізлерге айтар өсиет бұл.
Бұларға менен кейін хакім болсаң,
Аңсары әулетіне (ауладына) жақындық қыл!
Біздерге (бізларға) қызметі бар артық оның,
Сарп еткен дін жолына дүние малын.
Келместен орныңызды даяр етіп,
Бағы бостан болып берді маңзылларын.
Бұлардан егер (агар) болса, күнә(кінә) хасыл,
Ғафу етіп, сізлер оны (аңа) марқабат қыл.
Көрместен иман айтып, дінге кірген,
Хақ жолда (салба) сал бағатынлар бола-дүрлар.
Онан соң Аңсарыға айтты және:
Бұл дінде қарындассыз сізлер маңа( маған).
Менен соң залымдардан (залымлардан) хакім болып,
Әр түрлі жәбір істі қылғай саңа.
Алланың тағдырына мойын сұнып,
Залымына тұрыңыздар сабыр қылып.
Ол көрген мехнатыңның қайыры үшін,
Мақшарда шаттанарсыз (шатланарсыз) жәннат кіріп.
Әр істі қылмаңыздар(қылмаңызлар) сіз асығыс,
Алла һәм асығыспен қылмағай іс.
Әр нәре асығыспен (пана) (бана) және болса,
Опасы (екісіне) иесіне болмағай еш (һеш).
Және айтты:
- Ай, халайық, сөзімді анда(аңла),
Әркімнің қысас қарызы болса менде.
Дүниеден кетпей тұрып, мағлұм етсін,
Беремін өз қолымнан, болса әр (һәр) не?!
Бұл күнде сұрағанға қысас малын,
Зәредей ренжімейді көңілім менің.
Ол адам өзгелерден сүйікті (сүйіклі) дүр,
Дұшпандық (дұшпанлық) етпегені бәлкім оның.
Отырды жауап бермей бәрі һама,
Пайғамбар аз һар етіп айтты аңа:
- Бір мәртебе сұрағанмен, айтпағайсыз,
Айтамын намаздан соң сізлерге жөне.
Бесіннің сол мезгілде уақыты кірді,
Орнынан намаз үшін Расул тұрды.
Махырабада асхапларға имам болып,
Намазын жамағатпен ада қылды.
Мінбеге (мінберге) және қайтып келді-лер баз.
Ілгергі айтқандарын қылды ағаз.
Бір адам қол қусырып, тұра келіп,
Деп айтты:
- Ай, шаһанша, мақұрым араз.
Үш теңге хақым бар дүр сізде менің,
Білдірмек себебім сол:
«Айтқыл!" - дедің.
Және де ол адамға
Расул айтты:
- Ауысты қай турада қарызың сенің?
Ол айтты:
- Барар(барур) едіңіз жолмен кетіп,
Бір тақсыр (тақыр) нәзір сорды сауал етіп.
"Бар болса теңге бер!"- деп, әмір еттіңіз,
Мен сізге үш теңгені бердім елтіп.
Ол теңге ұмытылып сонан бері,
Сұралмай бұл күнгеше жүрер еді.
Фазылға Расул-құда пәрмен етіп:
- Хақысын ол адамның бергіл! - деді.
Асхапқа Расул-құда айттылар баз:
- Бар болса, білдіріңіз қылып ағаз.
Жә, Расул, үш теңгеңіз менде бар деп! - деп,
Бір адам тура келіп берді әуез.
Фазылға ибн Ғаббас - Расул айтты:
Құтқарып теңгені ал бұл адамына
Және айтты әуез қылып:
- Ай, жаранлар,
Әркімнің менде қысас, хақысы бар.
Алланың аты бірлан ант беремін,
Бұл күнде хабар беріп, қылсын аз һар.
"Айтқыл!"- деп, үш мәртебе әуез берді,
Расулдан ешкім зиян көрмеп еді.
Сол уақта Ғакаша атты (атлы) бір сахаба,
Алдына пайғамбардың тұрып келді.
Деп айтты қол қусырып:
- Ай, шаһариар,
Көңілімде айтатұғын бір мәдіғам бар.
Табоктің арасында жол үстінде,
Қамшымен түйеңізді ұрдыңызлар.
Ол қамшы ұзындықтан(ұзынлықтан) онан өтіп,
Арқама сол заманда тиді жетіп.
Алланың атыменен ант берген соң,
Білдірдім кызметіңе аз һар етіп.
Бұл сөзден Расул-құда хабарланып,
Жылады (жығылады) көздеріне жасын алып:
- Жақсылыққа жаза көрсін Алла! - деді,
- Білдірдің бұл уақытта еске салып.
Біләлға пәрмен етті Шаһым Абырар:
- Үйінде Фатиманың ол қамшы бар!
Тез келтір, бұл дүниеде құтылайын,
Бұл қысас ақыретке кетпесін-лар.
Хазірет Біләл барып Фатимаға,
Білдірді уақиғаның бәрін һама.
- Ғакаша пайғамбарға қысас қылар,
Беріңіз, лазым болды қамшы маңа.
Фатима мұны естіп қылды фәриад,
Жылады Хасен, Хұсайын - екі шаһизат.
- Айт! - деді Ғакашаға, - біздерді ұрсын,
Расулге тигізбесін зарра капат (таяк).
Біләл мен шаһзадалар бірге жүрді,
Алдына пайғамбардың келіп тұрды.
Асхапқа, мұны көріп, қапалық келіп,
Өздерін тоқтата алмай (көп жылады) жылап
Біләлдан Расул-құда қамшыны алып,
Берді-лар Ғакашаға:
- Қысас қыл! - деп,
Ғакаша ол қамшыны қолына алды,
Алдына пайғамбардың жақын барып.
Асхаптың баршасы һәм мұны көріп,
Көзінен жасын төгіп, қайғыланып.
Жылады үлкен-кіші бәрі һама,
Айтады: Хасен, Хұсайын нала қылып:
- Орнына бабамыздың біз жатамыз,
Қамшыны қанша болса, бізге ұрыңыз!
Хасен менен Хұсайын - екі шаһизат,
Бір қамшыға - он қамшы ұр, еркіңіз!
Орнынан тура келіп төрт шаһариар:
Ғалы менен Әбубәкір, Ғұсман, Ғұмар. Деп айтты:
- Жә, Ғакаша, қысас қылма!
Берейік бұ хақыңды саған біздер(бізлер)!
Пайғамбар оларға айтты:
- Бәрекелді(бәрекалла),
Қойындар, мәдіғасын қылсын һазна!
Мұғажир ансарының баршасы һәм,
Орнынан тұра келіп, айтты және.
Деп айтты:
-Жә, Ғакаша, арызымыз (ғарызымыз) - бұл,
Орнына пайғамбардың біздерді (бізларны) ұрғыл!
Бұл күні фағыр (шағыр) ғалым ренжімесін,
Ризамыз (ырзамыз) әр (һәр) не болса, біздерге қыл!
Ғакаша оларға айтты:
-Мақұл емес,
Бұл сөздер шариғатқа мақұл келмес!
Алланың дәргаһында: "Қысас ет!"- деп,
Біреуге біреу үшін хабар бермес.
Пайғамбар Ғакашаға қылып аз һар:
- Ал, - деді, - қысасыңды мендегі бар!
Ғакаша Расулға айтты:
-Ұшал күні
Түйеде барұр едіңіз, ай, шаһариар!
Мен жаяу барұр едім жақындасып (жақынласып),
Ыстықтан қойып едім аркамды ашып.
Мүбәрак бұл қамшыңыз ұзындықтан,
Жалаңаш баданыма болды нәсіп.
Пайғамбар оның сөзін қабыл қылды,
Мінбенің (мінбардың) төменіне кеп отырды.
Қамшысын Ғакаша һәм қолына алып,
Үстіне ол мінбенің шығып тұрды.
Асхаптың мұны көріп, бәрі жұмла,
Өтілді Ғакашаға қылып хамла.
Қазір ұрып өлтірмекке талап етті:
- Бір әдепсіз іс қылдың - деп, - Хақ Расулға!
Пайғамбар оларға айтты:
-Бергіл һаман,
Достық-деп, - білдіргені - үшбу заман!
Егер де бұл уақытта айтпағанда,
Ақырда болмас еді пайда маған!
Асхаптар (асхаплар) пайғамбардан мұны естіп,
Әрбірі өз орнына отырды өтіп.
Мүбәрак арқасын һәм ашып тұрды,
Киімін ағызасынан халас етіп.
Аспанға нәубатының шықты нұры,
Отырған жамағаттар (жамағатлар) көрді мұны.
Кекіліктің жұмыртқасы суретінде
Едіңлар (едилар) көрмектікке реңкі, түрі.
Үстінде жазылған хат екі қатар,
Бірінде таңа Алла уақта лашірің етер.
Екінші қатарына аян (ғаян) болып:
"Мұхаммед Расул Алла!" - жазылып дур!
Күн мысал раушанлығы хадден асып,
Көрмекке тұрар еді көз қамасып.
Мысалы ғарасаттың күндерінде
Тұрар-ды ол күн кісі зар жыласып.
Мінбеден Ғакаша һәм тастап өзін,
Мүбәрак арқасына сүртті көзін.
- Ата-анам біда болсын, жә, Расул! - деп,
Зар қылып айтар еді үшбу сөзін.
Деп айтты:
- Мұхаммед, қайырланам,
Ғарызымды естіңіз, елеп айлап акрам.
Қысас бірлан үшбу істі қылып едім,
Көңілімде болған үшін болмады ғам.
Ойландым: "Осы түрлі бір іс қылсам.
Расуланың ағызасына жүзімді сүртсем.
Мүбәрак нәубатының тасылынан
Мақшарда жүздерім ақ болып тұрсам!"
Көңіліме осы түрлі қиял етіп,
Нақақтан үшбу сөзді айттым келіп.
Болмаса жақсы мінезді асхапларың,
Баршасы үйренділер сізден көріп.
Пайғамбар марқабат қып Ғакашаға,
Деп айтты:
- Собу қажилит болса саңа!
Бір құда жаһаннамның отларынан,
Ағызаңа харам етті бәрін тама.
Пайғамбар Асхапқа айтты:
- Құлақ салың,
Айтамын башарат қып, білгіл бәрін!
Әрбір жәннат аһылын көрем десе,
Жүзіне назар етсін Ғакашаның.
Асхап та пайғамбардан мұны естіп,
Нәубатпен Ғакашаны тауап етіп.
"Сағадат сақа болсын!"- деп, айтылар,
Ол күні бұл дәулетке барша жетіп.
Үшбу сөзі: "Мұхамадия" кітабында,
Әні, һәм мағұлым етіп айттым мұнда.
Расулдың кесел болған уақиғасын,
Сиярдан (піснардан) білдірейін, және тыңда.
Және айтты әуез қылып:
-Шаһи жаһан,
Әркімнің мінез пиғылы болса жаман.
Жақында дұға қылып, тіленейін,
Үшбу күн мағұлым қылып, айтсын маған.
Бір кісі тұра келіп айтты:
-Иа, пайғамбар,
Ұйқышы жалғаншылық өзімде бар!
Алланың дәргаһынан тіленіңіз,
Айтылған бөлекше (бұл екісі) болмасын-лар.
Пайғамбар қол көтерді дұға қылып:
- Жалған сөз сөйлемесін көңіліне еніп.
Бұрынғы ұйқысын һәм кем айыслағыл (сыйлағыл),
Өз көңілің қалауынша ұйқы беріп.
Бір адам әуез етіп айтты және:
- Өзімде жамандыктың бәрі һама.
Жалғаншы, ұры, кәззап, мұнафиқпын,
Дұға қыл, жә, пайғамбар, бұл күн маңа!
Әуез қып ол адамға айтты Ғұмар:
- Өзіңді мұнша неге айладың жар!
Ғұмарға Расул айтты:
- Олай деме,
Мақшардың кемшілігі жүз мұнша бар.
Пайғамбар қол көтеріп, қылды дұға:
- Салсын, - деп, - жақсылыққа пиғылын құда!
Дүниеден дін иманын аман етіп (елтіп),
Фазылыңмен нәсіп ет, - деп, - жәннат мұңа!