Әңгімелер ✍️

Құбылмалы Әлем
Темірханның жүрегінде бір ауырлық пайда болды. Ол өткенді еске алды: 20 жыл бұрын, жас кезіндегі бір қиын таңдау, бір шешімнің салдары, бүгінгі өміріне әсер еткен әлдебір кішкентай нәрсе. Бірақ сол сәтте ол шешімді қалай жасағанын, не үшін жасағанын нақты түсінбеген еді.
— Сіз мені білесіз бе? — деп сұрады Темірхан, үнсіздікке бой алдырмай. — Сіз… мені қайдан білесіз?
Қарт кісі жай ғана басын шайқап, шын күлімсірей сөйледі:
— Барлықтарың бірдей жүресіңдер, жас кездеріңде дұрыс таңдауды таба алмайсыңдар. Бірақ бұл бәрібір өмірдің бір бөлігі. Мен де сен сияқты, бір уақытта болашағымды алаңсыз көріп, бірақ түптеп келгенде өз жолымды таптым.
Темірхан оның сөздеріне таңдана қарап тұрды. Бұл ер адамның бұндай даналықты қайдан алғаны түсініксіз еді. Көздері әлдеқандай жарқырап тұрды. Оның сөздерінің артында көп жылдар мен талай оқиғалар жатыр сияқты көрінді.
— Әңгімеңіз қызық екен, бірақ мен дәл қазір тұрып кетуге мәжбүрмін, — деп Темірхан өз сөзін аяқтап, артқа бұрылып кеткісі келді. Бірақ қарт адам тоқтатып қалды.
— Білуің керек бір нәрсе бар, ұлым. Сенің өміріңде сол кездейсоқтықтар ешқашан кездейсоқ болмайды. Олар бірдей қоңырау сияқты. Қашан да сен оларды естисің, тек тыңдай білу керек.
Бұл сөздер Темірханның жүрегіне оғаш бір сезім қалдырды. Ол ешқашан мұндай нәрсені естімеген еді, бірақ қалай да ойынан шығара алмай тұрды. Оның өмірі шынымен де кездейсоқтықтармен толы емес пе?
Автобус келді, бірақ Темірхан аялдамада бір сәтке тұрып қалды. Сезіміне бір өзгеріс болғандай. Жолдастары оны шақырып жатты, бірақ ол сол кездейсоқ кездесуден кейін өмірі өзгереді деген оймен автобусқа отырды.
Екінші әңгіме: "Жолдас"
Сағат таңғы алты. Ақпанның суық таңында Есбол мұздай аулада жалғыз тұрды. Кешегі түнгі жаңбырдан кейін ауада ылғал мен тыныштық араласып кеткендей көрінеді. Қаланың шетіне орналасқан ескі үйдің маңайы тыныш еді, бірақ бүгін ерекше бір жайсыздық бар еді. Есболдың көз алдында бір адам пайда болды, ол беймәлім адам күлімсіреп тұрды.
Есбол тұрып, оны байқамауға тырысты, бірақ беймәлім жан жақындап келді.
— Қайда кетіп барасың? — деп сұрады адам. Оның дауысы жұмсақ әрі таныс еді.
Есбол көзін қысып қарады. Оның беті жас кезіндегі досына ұқсайды. Бірақ бұл мүмкін емес еді, өйткені ол бірнеше жыл бұрын жоғалып кеткен болатын.
— Сен... сен Қанат емес пе? — деп Есбол таңданып сұрады.
— Иә, менмін. Қанат.
Есбол есінен танып қалатындай болды. Қанат оны ешқашан ұмытқан емес еді, екеуі бала кезден бері үзеңгі-дос болатын. Бірақ неге ол бірнеше жыл бұрын жоғалып кеткен еді? Неге Қанат бір сәтте ғайып болды?
— Бірақ сен қайда болдың? Неге жоғалдың? — деп сұрады Есбол. — Сен қалайша келіп тұрсың? Сені ешқашан көрмегенмін!
Қанат бір сәтке үнсіз қалды, сосын күлімсіреп:
— Адамның жоғалып кетуі – тек уақыттың мәселесі. Мен тек сенің өміріңде қайта пайда болу үшін келдім.
— Бұл қалай болуы мүмкін? — деп Есбол ойға шомып, Қанаттың жанынан қадам басып кетті. Бірақ жүрегі біртүрлі соғып тұрғанын сезді. Оның алдына қайта-қайта есіне түсіп жатқан сұрақтар мен жауапсыз жұмбақтар пайда бола берді.
Қанат оның соңынан жүріп, тағы да бір сөз айтты:
— Сен қазір басқа өмірге дайынсың, Есбол. Кез-келген кездейсоқтық сенің өміріңде үлкен өзгерістер әкеледі. Мүмкін, менің келуім – сол өзгерістің бастамасы. Бірақ өзіңді дайын сезінетін кез келді.
Бұл сөздер Есболдың көңілінде ерекше белгі қалдырды. Ол бұрынғыдай, өз өмірінде жол таңдау кезінде болашақтың бәрі айқын көрінетінін сезген жоқ. Енді ол күмәнмен, сұрақтармен, бірақ бір нәрсеге деген үмітпен алға қарай қадам басады.
Қанаттың соңынан барар ма, жоқ па, Есбол өзі білмей тұрды. Бірақ жаңа өмірдің алғашқы қадамын жасауы керек екенін сезіп тұрды.
Үшінші әңгіме: "Сенің көлеңкең"
Жаздың аптап ыстығы қала көшелерін құрғатып, тастардың арасында жарықтан шұғыла түспейтін. Әлі таң қылаң бере қоймағанымен, кішкентай кафеде адамдар өз орындарын тапқан. Бір ер адам терезеден сыртқа қарап отырды, бірақ оның көзі жалғыз нәрсені іздеп тұрғандай көрінді — өз көлеңкесін.
Ер адамды тану қиын болатын: ол өте қарапайым киінген, бірақ біртүрлі көңіл-күйі бар адам сияқты. Оның ойы басқа жерде, бірақ денесі осы жерде, сыртқы дүниеге назар аударатын ештеңе жоқ. Ол терезенің сыртындағы қаңқылдаған көшеге қараған сайын, бір жылаған бейнесін көреді. Көлеңке емес, ол өз өмірінің айналадағы шындықтан ажырап, алыстап кеткенін сезеді.
— Сіз не іздеп отырсыз? — деп кенеттен қарсы отырған әйел сұрады. Оның дауысы жұмсақ әрі біршама таңқаларлық еді. Ол жас кезіндегі досы сияқты көрінді, бірақ ол да әлдебір кездейсоқтықтың құрбанына айналған болар.
Ер адам әйелге қарап, жауабын бірден бермей, ұзақ ойланып қалды. Көздерінде бір нәрсе жарқ етті, бірақ ол көрінбей жоғалып кетті.
— Мен көлеңкемді іздеп жүрмін, — деді ол, үнсіздікке толы. — Өзімнің кім екенімді түсіну үшін көлеңкемнің қайда кеткенін білуім керек.
Әйел күлімсіреп, оны жылы қабылдады.
— Сен өз көлеңкеңді табу үшін оған жақындауға тырысқаныңда ғана оны көре аласың. Ал, егер сен көлеңкеңді іздеуді тоқтатсаң, ол сенің іздеудің қажеті жоқ екенін түсінген шығар.
Ер адам әйелдің сөздеріне таңданып, біраз үнсіз қалды. Ол өмірінде алғаш рет көлеңкесінің артында өзіне тығылып қалғанын, өзін көрмей қалғанын сезінді. Бәлкім, өмірді дұрыс түсінбеген болар? Ол ешқашан көлеңкесін жақсылап бақыламаған екен.
— Ал, мен не істеуім керек? — деп сұрады ол.
Әйел бір сәтке көзін жұмып, жауап берді.
— Сен жай ғана өз көлеңкеңе қарап, оны қабылдауың керек. Көлеңке бізбен бірге жүреді. Ол бізді ешқашан тастамайды, тек кейде оны іздеу керек.
Ер адам өз көзқарасын өзгерткенін сезді. Ол алғаш рет көлеңкесін іздеп жүрген жоқ, ол өзіне қараған сәтте, көлеңке жай ғана әр қадамын қадағалап тұратынын түсінді. Өмірде өзіңді қабылдау ең басты нәрсе.
Жанынан өткен адамдарға қарап, ол өз көлеңкесін тапты.
Төртінші әңгіме: "Түнгі Жол"
Қаланың шетінде, жарықтан аулақ жолмен келе жатқан бір жас әйелдің бейнесі анық көрінді. Ол жүруін тоқтатпай, қадамдарын санап басып бара жатты. Түннің тыныштығында оның аяқтарынан басқа ешқандай дыбыс естілмеді. Қолында бір көне қолжазба, оның беттері ескіленіп, уақыттың іздерін айғақтап тұр. Әйелдің көздері әдеттегіден ашық, бірақ ішкі дүниесі тым тереңде болатын.
Атауын айтпай-ақ, ол Жанар еді.
Жанар бұрын осы жолмен бірнеше рет жүріп өткен болатын. Бірақ бұл жолы бәрі өзгеше болып көрінді. Түндегі әлем мүлде басқаша – шыны тәріздес айнадай таза, бірақ біртүрлі тыныш. Қала жарығы алыстан ғана жарқырап, оның көлеңкесін ұзаққа созып тұрды.
Сол жерде күтпеген бір нәрсе болды. Жанардың қадамдарына бірдеңе бөгет болды. Ол жалт бұрылып қарады, бірақ ештеңе көрмеді. Дәл сол сәтте оның жүрегі біртүрлі соға бастады.
Түннің ішінде біреу жақындап келе жатқандай болды. Бірақ ол не көруге, не естуге батылдық жасай алмай тұрды. Бір сәтте көз алдына көлеңкелер жайылды. Олар оны қадағалап тұрғандай еді, бірақ бұл – тек елес пе әлде шындық па?
— Кім бұл? — деп Жанар айқайлап жіберді. Бірақ ешкім жауап бермеді.
Өкінішке қарай, оның көзі бір нәрсеге түсті. Жол бойындағы ағаштардың арасынан бірден бір таныс бейне байқалды. Бұл... ол еді. Оның балалық шағындағы көрініс. Ол бір кездері осы жолдан сүйіспеншілікпен өтіп кеткен адам еді.
— Сен қайдасың? — деп Жанар тағы да сұрады, дауысы әлсірей бастады. — Неге мені тастап кеттің?
Ол алға қарай ұмтылғанда, көлеңке қараңғылыққа сіңіп кетті. Бірақ Жанар оны іздеуді тоқтатпады. Кешкі тыныштықта оның жүрегі тек бір сұрақпен толып тұрды: Не үшін?
Түннің соңында ол әлі де көлеңкесін таппай кете берді. Оның жүрегінде бір белгі қалды – өткеннің көлеңкесі мен болашақтың жарқын сәулесі аралығында мәңгілік таңдау тұрды. Жанар сол жолда ізін жалғастырды, бірақ өз көлеңкесін іздеп жүретінін де білмеді.
---
Бесінші әңгіме: "Өткеннің жаңғырығы"
Қарлы жаңбырдың дыбысы қалада бірқалыпты естіледі. Жақында ғана есігін ашқан кітап дүкені бұрышта тұр. Ішіне кіргенде ауада ескі кітаптардың иісі сезіледі. Барлығы тыныш, тек кітаптардың беттерін ақырын жел есіп тұрғандай.
Дүкеннің бір бұрышында көне фотоальбомдарға қарап отырған бір жас жігіт отырды. Оның көздері қатты шоғырланып, әр суретті қызығушылықпен қарап отыр. Бірақ бұл суреттер оған таныс емес еді. Ол әлдебір ғажайып әлемге түскендей сезінгенін түсінді.
Кітап дүкенінің иесі, орта жастағы кісі оған жақындап:
— Не іздеп жүрсің? — деп сұрады.
Жігіт басын көтеріп:
— Бұл суреттер... бұлар маған таныс, бірақ мен оларды көрген емеспін, — деді.
Кітап дүкенінің иесі жай ғана күлімсіреп, жауап берді:
— Олар өткеннің жаңғырығы, ұлым. Кейде біз дәл осылай, бірдеңе таныс, бірақ қолымыз жетпейтін нәрселерге қараймыз. Бірақ олар тек уақыттың бөлшектері.
Жігіт таңданып, кітапты ашты. Онда өткен күндердің суреттері мен оқиғалары жазылған екен. Әрбір бетте өмірдің бір сәті жазылған. Ол бір ерекше сезімді бастан өткерді – қандай да бір оқиғаға немесе адамға, бірақ ол ешқашан ұмытылмайтын болды.
— Бұл суретте… менің атам бар ма? — деді жігіт таңдана.
Иесі жай ғана басын изеді.
— Ол – өткеннің бір бөлігі. Бірақ сенің өміріңде де өзінің ізін қалдырды. Көбісі мұндай байланыстарды байқамайды, бірақ олар бізге таңдалған уақыт пен орынды көрсетеді.
Жігіт тұрып, әлі де таңырқап қалған күйде терезеге қарап тұрды. Жаңбыр әлі де сіркіреп, өмірдің беймәлім, бірақ естен кетпейтін сәттерін жинап жатқандай көрінді. Ол терезенің сыртындағы қаланы бақылап, жүрегінде тағы бір сұрақ туындады:
— Егер біз өткеннің жаңғырығын сезінсек, келешек қандай болады?
Бұл сұрақ оған жауапсыз қалғандай болды. Бірақ ол сұрақтың өзі маңызды емес екенін, тек оны іздеу барысында жаңа бір нәрсе табатынын сезінді.
---
Төртінші әңгіме: "Түнгі Жол"
Қаланың шетінде, жарықтан аулақ жолмен келе жатқан бір жас әйелдің бейнесі анық көрінді. Ол жүруін тоқтатпай, қадамдарын санап басып бара жатты. Түннің тыныштығында оның аяқтарынан басқа ешқандай дыбыс естілмеді. Қолында бір көне қолжазба, оның беттері ескіленіп, уақыттың іздерін айғақтап тұр. Әйелдің көздері әдеттегіден ашық, бірақ ішкі дүниесі тым тереңде болатын.
Атауын айтпай-ақ, ол Жанар еді.
Жанар бұрын осы жолмен бірнеше рет жүріп өткен болатын. Бірақ бұл жолы бәрі өзгеше болып көрінді. Түндегі әлем мүлде басқаша – шыны тәріздес айнадай таза, бірақ біртүрлі тыныш. Қала жарығы алыстан ғана жарқырап, оның көлеңкесін ұзаққа созып тұрды.
Сол жерде күтпеген бір нәрсе болды. Жанардың қадамдарына бірдеңе бөгет болды. Ол жалт бұрылып қарады, бірақ ештеңе көрмеді. Дәл сол сәтте оның жүрегі біртүрлі соға бастады.
Түннің ішінде біреу жақындап келе жатқандай болды. Бірақ ол не көруге, не естуге батылдық жасай алмай тұрды. Бір сәтте көз алдына көлеңкелер жайылды. Олар оны қадағалап тұрғандай еді, бірақ бұл – тек елес пе әлде шындық па?
— Кім бұл? — деп Жанар айқайлап жіберді. Бірақ ешкім жауап бермеді.
Өкінішке қарай, оның көзі бір нәрсеге түсті. Жол бойындағы ағаштардың арасынан бірден бір таныс бейне байқалды. Бұл... ол еді. Оның балалық шағындағы көрініс. Ол бір кездері осы жолдан сүйіспеншілікпен өтіп кеткен адам еді.
— Сен қайдасың? — деп Жанар тағы да сұрады, дауысы әлсірей бастады. — Неге мені тастап кеттің?
Ол алға қарай ұмтылғанда, көлеңке қараңғылыққа сіңіп кетті. Бірақ Жанар оны іздеуді тоқтатпады. Кешкі тыныштықта оның жүрегі тек бір сұрақпен толып тұрды: Не үшін?
Түннің соңында ол әлі де көлеңкесін таппай кете берді. Оның жүрегінде бір белгі қалды – өткеннің көлеңкесі мен болашақтың жарқын сәулесі аралығында мәңгілік таңдау тұрды. Жанар сол жолда ізін жалғастырды, бірақ өз көлеңкесін іздеп жүретінін де білмеді.
Бесінші әңгіме: "Өткеннің жаңғырығы"
Қарлы жаңбырдың дыбысы қалада бірқалыпты естіледі. Жақында ғана есігін ашқан кітап дүкені бұрышта тұр. Ішіне кіргенде ауада ескі кітаптардың иісі сезіледі. Барлығы тыныш, тек кітаптардың беттерін ақырын жел есіп тұрғандай.
Дүкеннің бір бұрышында көне фотоальбомдарға қарап отырған бір жас жігіт отырды. Оның көздері қатты шоғырланып, әр суретті қызығушылықпен қарап отыр. Бірақ бұл суреттер оған таныс емес еді. Ол әлдебір ғажайып әлемге түскендей сезінгенін түсінді.
Кітап дүкенінің иесі, орта жастағы кісі оған жақындап:
— Не іздеп жүрсің? — деп сұрады.
Жігіт басын көтеріп:
— Бұл суреттер... бұлар маған таныс, бірақ мен оларды көрген емеспін, — деді.
Кітап дүкенінің иесі жай ғана күлімсіреп, жауап берді:
— Олар өткеннің жаңғырығы, ұлым. Кейде біз дәл осылай, бірдеңе таныс, бірақ қолымыз жетпейтін нәрселерге қараймыз. Бірақ олар тек уақыттың бөлшектері.
Жігіт таңданып, кітапты ашты. Онда өткен күндердің суреттері мен оқиғалары жазылған екен. Әрбір бетте өмірдің бір сәті жазылған. Ол бір ерекше сезімді бастан өткерді – қандай да бір оқиғаға немесе адамға, бірақ ол ешқашан ұмытылмайтын болды.
— Бұл суретте… менің атам бар ма? — деді жігіт таңдана.
Иесі жай ғана басын изеді.
— Ол – өткеннің бір бөлігі. Бірақ сенің өміріңде де өзінің ізін қалдырды. Көбісі мұндай байланыстарды байқамайды, бірақ олар бізге таңдалған уақыт пен орынды көрсетеді.
Жігіт тұрып, әлі де таңырқап қалған күйде терезеге қарап тұрды. Жаңбыр әлі де сіркіреп, өмірдің беймәлім, бірақ естен кетпейтін сәттерін жинап жатқандай көрінді. Ол терезенің сыртындағы қаланы бақылап, жүрегінде тағы бір сұрақ туындады:
— Егер біз өткеннің жаңғырығын сезінсек, келешек қандай болады?
Бұл сұрақ оған жауапсыз қалғандай болды. Бірақ ол сұрақтың өзі маңызды емес екенін, тек оны іздеу барысында жаңа бір нәрсе табатынын сезінді.
Алтыншы әңгіме: "Тыңдаушы"
Түннің қараңғы сағатында қала көшелерінде жалғыз адам жүріп барады. Бұл — Сұлтан. Ол жиі ойланатын, тыныш жүретін адам болатын. Өзінің күнделікті тіршілігінен басқа ештеңе де қызықтырмайтын. Бірақ бүгін оның жүрегі біртүрлі сезімдермен толы болды.
Қала көшелері тыныш. Ауада бір жұмбақ бардай. Ол қадамдарын жылдамдатып, алға қарай жүріп келеді. Қайдан шыққанын өзі де білмейді, бірақ оған өз жолын табу керек сияқты. Ол жиі солай сезінетін. Әдетте, бұл сезім уақыт өте келе өтіп кететін. Бірақ бүгінгі кеште бір нәрсе өзгерді.
Алға қарай жүріп келе жатқан Сұлтан көшенің бұрышына жеткенде, кенеттен бір дауысты естіді. Бұл дауыс оның ішінен шығып жатқандай болды. Ол құлақтарын түріп, тоқтап қалды. Бұл не? Қалада ештеңе естілмейді ғой? Бірақ ол тағы да тыңдады.
— Сен мені естідің бе? — деді дауыстың иесі.
Сұлтан басын теріс бұрып қарады. Көшенің арғы жағында ешкім жоқ. Тек қараңғы ғана. Ол қайтадан жүріп кетті, бірақ дауыстың белгісіз бір күшпен қайтадан естілгенін сезді. Ол енді өз құлақтарына күмәнданып, жүрегі тағы да күшейе түсті.
— Сен тыңдаушысың. Сенімен бірге боламын, бірақ сен естисің бе? — деді дауыс тағы да.
Бұл жолы Сұлтан тоқтап, жан-жағына қарап, ішінен жауап беруге тырысты. Бірақ ол үнсіз қалды. Оның көзі ештеңе көрмеді, бірақ сол бір жұмбақ дауыстар оған бұрын соңды естілмегендей ерекше, терең болып сезілді. Кім? Не? Қайдан?
— Сен түсінбейсің, бірақ мені тыңдайсың. Мен әрқашан осындамын, тек сенімен сөйлесетін уақыт келеді, — деді дауыстың өзі, енді әлдеқайда жақын естілгендей болды.
Сұлтан жүрегінің аузында бір белгі қалды. Бұл дауыстың оған тек бір нәрсені жеткізгісі келгені анық болды, бірақ ол не еді?
Таң атып келе жатқанда, Сұлтан ешқашан дауысты қайта естіген жоқ. Бірақ сол түннің соңында ол бұрынғыдай емес еді. Әлемге деген көзқарасы өзгерген сияқты, бұл жай ғана бір сәттің немесе түннің оқиғасы емес еді. Ол өзгеріс үшін дайын болу керек еді.
Сұлтан өз жолын жалғастырып кетті, бірақ ол бұрынғыдай бейқам бола алмайтын еді. Оның жүрегінде бір терең сұрақ қалды: Егер дауысты естісең, оны тек тыңдау ғана емес, түсіну керек пе?
---
Жетінші әңгіме: "Жарықтың Қараңғылығы"
Күн кешқұрым қараңғылыққа батқанда, қала көшелерінде жалғыз бір адам жалғастырып келе жатты. Бұл — Әлихан, белгілі бір уақыттан бері көңіл-күйі түсіп, өмірінің мәні туралы көп ойланатын жас жігіт. Жүрегі жанығып тұрса да, оның жан дүниесі бейбітсіз еді.
Әдетте, ол көше бойымен жүріп, тек жүрегінің үніне ғана құлақ асатын. Бірақ бүгінгі күн басқаша болды. Түнгі қала тыныштығында қандай да бір ерекше күш оны өзімен бірге жетелеп бара жатқандай сезінді. Қаланың қаңырап бос қалған көшелері оны түсініксіз бір жаққа алып бара жатқандай болды.
Әлихан бұрылып, бір көше бойындағы ескі ғимаратқа қарады. Онда неғұрлым күңгірт, бірақ жарық түспеген терезелер ғана бар еді. Сәл тұрып қалды да, қайтадан алдыға қарай қадам басты.
Бір сәтте ғимараттың алдында тұрып, ол терезелердің артында адам silhouettes көргендей болды. Әлихан жүрегі аузына тығылып, жақындап баруға батылы бармады. Адамдардың бейнесі анық көрінбеді, бірақ олардың қозғалыстары бардай болды. Оның көзіне әлдебір тылсым күштің әсері сияқты көрінді.
— Кім бар? — деп сұрады Әлихан, бірақ даусы әлсіз және ішінен шыққандай болды.
Әлгі бейнелер ештеңе айтпастан, тек қозғала берді. Әлихан қадам басып, ғимараттың есігін ашты. Дегенмен, көкірегі біртүрлі алаңдаулы. Ғимараттың ішінде ештеңе болмағандай, бірақ сол бір белгілер мен көлеңкелер күңгірт бір әлемді ашып тұрғандай сезілді. Жаңғырықтар, тыныштықтан кейін шыңғырған дыбыстар — бәрі оның әр қадамын бақылап тұрғандай болды.
— Бұл не болды? — Әлихан ішінен сұрады. Ол әрдайым өз сұрақтарын өзі қоюшы еді, бірақ бүгінгі сұрағы жауапсыз қалды.
Сол кезде алдындағы қараңғы бөлмеден бір жарық сәуле көрінді. Ол жақындап барды. Бөлмеде жарық жанып, Әлиханға қарай жылжып келе жатқан қандай да бір көлеңке сезілді. Бұл — оның өз көлеңкесі еді. Бірақ ол өз көлеңкесін алғаш рет естіп тұрды.
— Сен неге мені тыңдадың? — деген көлеңкенің сұрағы Әлиханның жүрегінде әлдеқандай таңғала толғаныс қалдырды.
— Кімді тыңдадым? — деп Әлихан таңғалып жауап берді.
— Жарық пен қараңғылықтың дауысын. Сен тек қана жарықты іздедің, бірақ қараңғылықты түсінуің керек.
Бұл сөздер Әлиханды тағы да терең ойға сүңгітті
Сегізінші әңгіме: "Өзіңнің Көрінісің"
Бір күн, бірдеңе өзгергендей көрінді. Бұл өзгеріс көбіне көрінбеген, бірақ жүректе сезілетін. Рахат, өзінің жүріп өткен өмірін қайта саралап, өткеніне көбірек көңіл бөле бастады. Күн сайынғы әдеттерінен шаршап, жаңа жолды іздеді. Ол бәрін өзгерту үшін жаңа өмір іздемеген еді, бірақ өзінің қайда бара жатқанын, кім екенін түсіну үшін жүрегіне сұрақ қойды.
Рахаттың өмірі бұрынғыдай еді — таңертең жұмыс, түстен кейін үй, кешке қас қарайып, кітап оқыды. Бірақ бір күні, ол тағы да қала көшелерін аралап жүріп, өз бейнесін көрді. Көшедегі шағылысқан терезелердің бірінде өз бейнесі көз алдында пайда болды. Бірақ ол Рахаттың өз бейнесі емес еді. Бұл бейнеде біртүрлі белгі бар еді, оны Рахат анықтай алмай, бір сәтке орнында тұрып қалды.
— Бұл не? — деп сұрады ол, бірақ ешкім жауап бермеді.
Рахат терезеге жақындап, өзін көріп тұрды. Бұл көрініс оған түсініксіз сезілді. Оны көргенде, бұл оның шын өмірін емес, басқа бір уақыттан қалған немесе оның балалық шағынан шыққан бейнесі тәрізді көрінді.
— Сен кімсің? — деп сұрады Рахат, бірақ өзіне қарай жауап беретін ешкім болмады.
Көлеңкелер қозғала бастады. Бейне ашылып, жаңа шындықты көрсеткендей болды. Рахат өзінің бейнесі артында қалды да, өз шындығымен бетпе-бет келді. Бірақ бұл оның шындыққа қатысты сұрағы емес еді. Бұл бұрын ұмытылған естеліктер мен эмоциялар ғана болатын.
Рахат оның өтіп кеткен уақытындағы көп нәрселерді іздеуді тоқтатты. Ол сол сәтте өткеніне, өзінің бейнесіне қарап, оның мені қалайша өзгерткенін сезінді. Бастысы — ол енді өткенінің қараңғылығын емес, оның жарығын көре бастады.
Ол артқа бір қадам жасады да, терезеге қарап, күлімсіреді. Енді ол өзгеше сезінді — әрбір өткен күн мен сәттерінің өзіндік мәні бар екенін түсінді.
— Өткен мені өзгерткен жоқ, мен оны өзім өзгерткен екенмін, — деп күбірледі ол.
Сол күні Рахаттың жүрегі бұрынғыдай емес, бірақ жарқын болды. Ол өзінің шынайы бейнесін тапқандай сезінді, енді алдағы жолда ештеңе күтпегендей болды. Ол жаңа өмірдің бастауы тек қана оның өзінен басталатынын білді.
Тоғызыншы әңгіме: "Саяхатшының Қолтаңбасы"
Қала сыртында орналасқан ескі жалғыз кітапхана тыныштыққа толы еді. Оның ғимаратының қабырғалары бір кездері айғайлап тұрса да, бүгінгі таңда өлі тыныштыққа шомылғандай болды. Ағаштар арасында баяу жел есіп, кітаптардың арасынан сырғанап шығатын тыныш дыбыстардың бәрі бірін-бірі қуалай, аяқтардың дауысы сияқты тыншып қалады.
Жаңа ғана кітапханаға келген жас әйел, Сара, қолында тізімдегі бірнеше кітапты ұстап жүрді. Оның жасы ұзағынан асып кеткен жоқ, бірақ жүрегінде оның әлемді өзгертуге, жаңа жерлерді ашуға деген құштарлығы бар еді. Ол бұл кітаптарды табу үшін алыс саяхатқа шыққандай сезінді. Әрбір парақта, әрбір сөзде жаңа бір әлемге саяхат жасауға болатындығын түсінген Сара ұзақ уақыттан бері осы жерді іздеп жүрген болатын. Бірақ бір нәрсе басынан бері оны толғандырып жүрген еді: бұл кітаптар тек өткеннің тарихын ғана емес, болашақтың да көлеңкесін бейнелейтіндей көрінетін.
Кітапхананың ең шалғай бұрышында өте ескі кітаптар жатты. Сара оларды көріп, бірден сол жаққа тартты. Әр кітаптың мұқабасы тозған, бірақ ішіндегі парақтар әлі де сақталған еді. Ол бір кітапты қолына алып, оның ішінде сырғыған қолтаңбаға көз жіберді.
Кітаптың бетінде былай деп жазылған еді: "Әрқайсымыз өзіміздің ізімізді қалдырамыз, бірақ біз қалдырған іздер тек бізге ғана көрінеді."
Сара кітапты тағы да қарады. Ол бұл қолтаңбаның бір сәттік белгі ғана емес екенін сезінді. Бұл сөздер оның өмірінің көрінісіне ұқсас болатын. Қолтаңба бұрынғы бір саяхатшының артынан қалдырған ізі тәрізді болды. Бірақ бұл кімнің ізі еді? Ол бұрын болмаған адам ба, әлде өзі үшін жаңа бір нәрсе ашқан адам ба?
Ол кітаптың ішінен тағы бір парақты ашып, бір бейнені көрді. Бейне тек көлеңкеде тұрды, бірақ Сара оның көздерінен бір нәрсе сезді — ол оны көргенде өз жүрегінің қалауын сезді. Бұл адам, осы іздерді қалдырған саяхатшы, оны өз жолында жетелеп келе жатқандай болды.
— Саяхатшының ізімен жүремін, бірақ мені қайда апарады? — деп Сара өзіне сұрақ қойды.
Қолтаңба мен бейне бірдей белгімен қатар тұрғандай сезілді. Ол саяхаттың өзімен байланысты екенін түсінді. Әрбір кітап оқылған сайын, әрбір бет парақталған сайын, Сара өз өмірінің жаңа жолын тауып, алдағы күндерге қадам баса бастады.
Саяхатшының ізі менің ішімде сақталғандай, — деп ойлады ол, — бірақ мен өзімді ғана таппауым керек. Мен болашаққа қарай алға қадам басуым керек.
Жаңа кітапты қолына ұстап, Сара кітапханадан шықты. Келесі белес оның көз алдында болды. Ол саяхатшының қолтаңбасымен жүріп, өз жолында ізін қалдырып жатты.
Сегізінші әңгіме: "Өзіңнің Көрінісің"
Бір күн, бірдеңе өзгергендей көрінді. Бұл өзгеріс көбіне көрінбеген, бірақ жүректе сезілетін. Рахат, өзінің жүріп өткен өмірін қайта саралап, өткеніне көбірек көңіл бөле бастады. Күн сайынғы әдеттерінен шаршап, жаңа жолды іздеді. Ол бәрін өзгерту үшін жаңа өмір іздемеген еді, бірақ өзінің қайда бара жатқанын, кім екенін түсіну үшін жүрегіне сұрақ қойды.
Рахаттың өмірі бұрынғыдай еді — таңертең жұмыс, түстен кейін үй, кешке қас қарайып, кітап оқыды. Бірақ бір күні, ол тағы да қала көшелерін аралап жүріп, өз бейнесін көрді. Көшедегі шағылысқан терезелердің бірінде өз бейнесі көз алдында пайда болды. Бірақ ол Рахаттың өз бейнесі емес еді. Бұл бейнеде біртүрлі белгі бар еді, оны Рахат анықтай алмай, бір сәтке орнында тұрып қалды.
— Бұл не? — деп сұрады ол, бірақ ешкім жауап бермеді.
Рахат терезеге жақындап, өзін көріп тұрды. Бұл көрініс оған түсініксіз сезілді. Оны көргенде, бұл оның шын өмірін емес, басқа бір уақыттан қалған немесе оның балалық шағынан шыққан бейнесі тәрізді көрінді.
— Сен кімсің? — деп сұрады Рахат, бірақ өзіне қарай жауап беретін ешкім болмады.
Көлеңкелер қозғала бастады. Бейне ашылып, жаңа шындықты көрсеткендей болды. Рахат өзінің бейнесі артында қалды да, өз шындығымен бетпе-бет келді. Бірақ бұл оның шындыққа қатысты сұрағы емес еді. Бұл бұрын ұмытылған естеліктер мен эмоциялар ғана болатын.
Рахат оның өтіп кеткен уақытындағы көп нәрселерді іздеуді тоқтатты. Ол сол сәтте өткеніне, өзінің бейнесіне қарап, оның мені қалайша өзгерткенін сезінді. Бастысы — ол енді өткенінің қараңғылығын емес, оның жарығын көре бастады.
Ол артқа бір қадам жасады да, терезеге қарап, күлімсіреді. Енді ол өзгеше сезінді — әрбір өткен күн мен сәттерінің өзіндік мәні бар екенін түсінді.
— Өткен мені өзгерткен жоқ, мен оны өзім өзгерткен екенмін, — деп күбірледі ол.
Сол күні Рахаттың жүрегі бұрынғыдай емес, бірақ жарқын болды. Ол өзінің шынайы бейнесін тапқандай сезінді, енді алдағы жолда ештеңе күтпегендей болды. Ол жаңа өмірдің бастауы тек қана оның өзінен басталатынын білді.
Тоғызыншы әңгіме: "Саяхатшының Қолтаңбасы"
Қала сыртында орналасқан ескі жалғыз кітапхана тыныштыққа толы еді. Оның ғимаратының қабырғалары бір кездері айғайлап тұрса да, бүгінгі таңда өлі тыныштыққа шомылғандай болды. Ағаштар арасында баяу жел есіп, кітаптардың арасынан сырғанап шығатын тыныш дыбыстардың бәрі бірін-бірі қуалай, аяқтардың дауысы сияқты тыншып қалады.
Жаңа ғана кітапханаға келген жас әйел, Сара, қолында тізімдегі бірнеше кітапты ұстап жүрді. Оның жасы ұзағынан асып кеткен жоқ, бірақ жүрегінде оның әлемді өзгертуге, жаңа жерлерді ашуға деген құштарлығы бар еді. Ол бұл кітаптарды табу үшін алыс саяхатқа шыққандай сезінді. Әрбір парақта, әрбір сөзде жаңа бір әлемге саяхат жасауға болатындығын түсінген Сара ұзақ уақыттан бері осы жерді іздеп жүрген болатын. Бірақ бір нәрсе басынан бері оны толғандырып жүрген еді: бұл кітаптар тек өткеннің тарихын ғана емес, болашақтың да көлеңкесін бейнелейтіндей көрінетін.
Кітапхананың ең шалғай бұрышында өте ескі кітаптар жатты. Сара оларды көріп, бірден сол жаққа тартты. Әр кітаптың мұқабасы тозған, бірақ ішіндегі парақтар әлі де сақталған еді. Ол бір кітапты қолына алып, оның ішінде сырғыған қолтаңбаға көз жіберді.
Кітаптың бетінде былай деп жазылған еді: "Әрқайсымыз өзіміздің ізімізді қалдырамыз, бірақ біз қалдырған іздер тек бізге ғана көрінеді."
Сара кітапты тағы да қарады. Ол бұл қолтаңбаның бір сәттік белгі ғана емес екенін сезінді. Бұл сөздер оның өмірінің көрінісіне ұқсас болатын. Қолтаңба бұрынғы бір саяхатшының артынан қалдырған ізі тәрізді болды. Бірақ бұл кімнің ізі еді? Ол бұрын болмаған адам ба, әлде өзі үшін жаңа бір нәрсе ашқан адам ба?
Ол кітаптың ішінен тағы бір парақты ашып, бір бейнені көрді. Бейне тек көлеңкеде тұрды, бірақ Сара оның көздерінен бір нәрсе сезді — ол оны көргенде өз жүрегінің қалауын сезді. Бұл адам, осы іздерді қалдырған саяхатшы, оны өз жолында жетелеп келе жатқандай болды.
— Саяхатшының ізімен жүремін, бірақ мені қайда апарады? — деп Сара өзіне сұрақ қойды.
Қолтаңба мен бейне бірдей белгімен қатар тұрғандай сезілді. Ол саяхаттың өзімен байланысты екенін түсінді. Әрбір кітап оқылған сайын, әрбір бет парақталған сайын, Сара өз өмірінің жаңа жолын тауып, алдағы күндерге қадам баса бастады.
Саяхатшының ізі менің ішімде сақталғандай, — деп ойлады ол, — бірақ мен өзімді ғана таппауым керек. Мен болашаққа қарай алға қадам басуым керек.
Жаңа кітапты қолына ұстап, Сара кітапханадан шықты. Келесі белес оның көз алдында болды. Ол саяхатшының қолтаңбасымен жүріп, өз жолында ізін қалдырып жатты.
Онінші әңгіме: "Көлеңке мен Жарық"
Қаланың орталық алаңында біртіндеп қараңғылық түсе бастады. Бұл тек табиғи процесс емес еді. Алаңдағы әрбір ғимараттың көлеңкесі тереңдеп, жаңа шындықтың белгілері пайда бола бастады. Артындағы кең көше бойында адамдар жай ғана жүріп жатты, бірақ олардың ешқайсысы осы түні өздерін біртүрлі сезінбеді.
Жанар, бұл қалада тұратын жас әйел, әдеттегідей жұмысынан кеш қайтатын. Бірақ бүгін ол ерекше сезімде еді. Бірдеңе оның ойында айналып жүргендей болды. Қала ешқашан онымен осылай сөйлеспеген еді, бірақ ол бүгін барлық нәрселердің өз орнында емес екенін сезінді.
Жанар аяқ асты бұрылып, ескі кітап дүкенінің есігін ашты. Бұл дүкен бірнеше жылдар бойы өз орнында тұрды, бірақ оның ішіндегі тыныштықтың өзі ерекше болатын. Ол ішінде әртүрлі жазбалар мен кітаптар тұратын қаңыраған бос кеңістікке енді.
— Кім бар? — деген дауысты есіктен естіді.
Жанар қымсынбай жауап берді:
— Мен, Жанар. Кітаптармен бірге болып жүргеніме көп болды, бірақ бүгін тағы да жаңа бір нәрсе іздеп келдім.
Есік алдынан келе жатқан қарт дүкенші жымиып, Жанардың жанына жақындады. Ол жазылған кітаптардан біреуін алып, оған ұсынды:
— Бұл кітапта көлеңке мен жарықтың арасында қалып қойғандардың тарихы бар. Сенің бүгінгі сұрағың, Жанар, осы кітапқа жауап беретіндей.
Жанар кітапты қабылдап, ішіндегі жазбаларды қарап шықты. Әрбір парақта көлеңкелер мен жарықтардың күресінен сөз болатын. Ол көлеңкелердің өзіңнің өткеніңнен, ал жарықтың болашағыңнан екенін білді. Бірақ бүгін, ол әрбір сөзде өз бейнесін көріп тұрғандай болды.
— Бұл не? Бұл бәрі менің өміріме қатысты сияқты, — деп таңғалды Жанар.
Кітаптың соңғы бетінде жазылған сөздер оның жүрегін бір сәтке тоқтатты:
— Көлеңке тек жарық болғанда ғана пайда болады. Ал жарық көлеңкелердің арасында ғана шын мәнінде көрінеді.
Жанар көлеңке мен жарықтың арасында жүргенін түсінді. Ол өз өмірінің осы екі ұшы арасындағы тепе-теңдікті тауып, барлығын қайта саралай бастады.
Ол кітапты орнына қойып, дүкеннен шықты. Күн батқан кезде жарық пен көлеңке бірігіп, қаланың көшелеріне жаңа реңк берді. Жанар қазір ішкі әлемінде қандай да бір тепе-теңдік тапқандай сезінді. Оның жолы енді бұрынғыдай емес, жаңа әлемге әкелетінін түсінді. Ол жарық пен көлеңкелердің арасында жүретінін және өз жолын табу үшін осы балансты ұстап тұруы керектігін білді.
Он бірінші әңгіме: "Айнадағы Саяхат"
Қала көшелерінің бірінде, ескі үйдің шаң басқан есігі ашылды. Бұл үй бір кездері көп адамдарды қабылдаған, бірақ қазір жалғыздыққа бөленген еді. Қасындағы гүлдер мен ағаштар да күн өткен сайын құлап, сол бір қираған шаң-тозаң арасында сұлулықты іздеген жанды аңдып тұрғандай көрінді.
Үйге кіргенде, әр бөлмедегі ауа тығыз, әрі ескі сезімдермен толы болды. Айжан, жас әйел, бұл үйге алғаш рет келіп тұрды. Оның жүрегінде бір тылсым сезім пайда болды: бұл үй оны тартты, бірақ ол нені іздейтінін білмеді. Ол ішке қадам басқан кезде, басындағы белгісіз сұрақтар мен күмәндер де қоса келе жатқандай болды.
Бірнеше минуттан соң, Айжан бір бөлмеге келіп, көне айнаға қарап тұрып қалды. Айнадағы бейнесі оған таныс емес еді. Ол бұрынғы бейнесінен өзгеше көрінді. Бейне оның бетіне қарап, әлдеқашан жоғалған бір нәрсені іздегендей еді. Көздерінде ұмытылған өткен уақыттың іздері бар еді.
Айжан айнаға жақындап, өзін танып көрді. Көздері өзгергенін, бірақ оның жаны өзгермегенін сезді. Айнадағы бейнесі сөйлей бастағандай болды.
— Сен мені танымайсың, Айжан. Бірақ мен әрқашан осында болдым. Сен мені іздеген жоқсың, мен сені іздедім, — деді айнадағы бейне.
Айжан шошып, артқа шегінді, бірақ айнадағы бейнесі бәрібір оған қарап тұрды. Ол ішкі бір дауыс естіді, ол
Он екінші әңгіме: "Түнгі Қала"
Түннің қараңғы ауасы қалаға енді. Көшелерде тек көлеңкелер ғана қозғалып, жарық шамдары жалғыз-жарым жанып тұрды. Ойға батқан әрбір адам қаланың тыныштығында өздерінің үнсіз сұрақтарына жауап іздеп жүрді. Бірақ бұл түн өзгеше болатын. Бүгін қалада бір белгісіз өзгеріс бар еді.
Мақсат, жазушы болғанымен, бірталай уақыттан бері өз шығармашылығын жоғалтып алғандай сезінетін. Оның кітаптары оқылмай, көңілі де жай таппайтын. Ол қаладағы өзінің сүйікті кафесіне барып, орындыққа отырып, сырттағы әлемге қарап отырды. Қала көрінісі, әр көшенің бұрышы, көліктердің дыбыстары — барлығы оны тыныштандырғандай болды, бірақ көңіліне тыным бермейтін бір нәрсе болды.
Кенеттен, Мақсат көзін көше бойындағы ескі кітап дүкеніне аударды. Кітап дүкенінің терезесі жартылай тұманмен жабылғандай көрінді, бірақ оның ішінде не барын білуге деген құштарлық оған сілкініс берді. Ол орнынан тұрып, дүкенге қарай бет алды.
Ескі дүкеннің есігі жартас сияқты сықырлап ашылды. Бұл дүкенде бұрынғы иелері жүргендей, бір жұмбақ атмосфера сақталған еді. Ішке кірген кезде, оған қолтаңбалары мен қымбат кітаптардан өзге, бір ерекше күштің әсері сезілді.
— Кеш жарық, — деп дүкенші жұмсақ дауыспен амандасты.
— Кеш жарық, — деп Мақсат үнсіз жауап беріп, бір сәтке дүкен ішіне терең үңілді. Ол көзін түсіріп, кітаптар арасында бір таңғажайып кітапты көрді. Оның мұқабасы өте ескі, бірақ ішіндегі парақтар жаңа сияқты көрінді.
Мақсат кітапты алып, оның бетін ашты. Кітаптың алғашқы бетінде жазылған сөздер оның жүрегіне терең бойлады:
— "Түннің тыныштығында әрбір көлеңке өз даусын шығарады. Сен оны естісең, жаңа шындыққа жол ашылады."
Он үшінші әңгіме: "Сағым"
Қала таңғы шықтың алғашқы сәулесімен оянғандай еді. Көшелерде саңылау сәулелерінен тек көлеңкелердің жалғасуы, үйлердің қараңғы бұрыштарындағы тыныштық сақталып тұрды. Айша үшін бұл таңғы шақ ерекше болатын. Ол күнде таңғы жарықта қалаға шығуды әдетке айналдырған, бірақ бүгін оның жүрегі біртүрлі ауыр сезімге толы еді. Қалай айтса да, ол бір нәрсені іздегендей, бірақ таба алмайтын сияқты еді.
Айша көше бойында келе жатып, біртіндеп өзіне сұрақтар қойып, өзінің жолын қайдан бастап, қайда аяқтайтынын біле алмай тұрды. Ол өткен күндерін еске алып, жадында түрлі бейнелер қалықтап жүрді. Бірақ оның жүрегінде бір сағым болып, қазір де әлденені іздеп жүргенін сезді.
Ол кездейсоқ ескі кітап дүкенінің алдынан өтті. Бұл дүкенде көп жылдан бері ешкім кірмегені байқалды. Терезелерінен шағылысқан күн сәулесі ішке түспей, дүкеннің ішін күңгірт етіп тұрғандай болды. Айша бір сәтке кіруге қиялданса да, түбінде бұл дүкенді ашып көрмеген еді.
Дүкенге кіру туралы ойы оған қызық болды. Ол есікті итеріп ашып, ішке кірді. Кітаптардың арасында жаңадан оқитын бір кітапты іздеп жүріп, Айша ерекше бір кітапқа көз салды. Мұқабасы ескі, бірақ оған ұқсас ештеңе көрмегендей болды.
Айша кітаптың бетін ашқанда, ішінен ұсақталған қағаздан шыққан бір сағымдай нәзік жазулар мен сызықтар шықты. Бұл жазбалар ол бұрын оқыған жазбалардан бөлек, белгісіз бір сәттің ескертпелері сияқты көрінді. Бірінші бетінде былай жазылған:
— "Сағым өздігінен қалыптаспайды. Ол жүректің ішіндегі құпияны іздеуден туындайды."
Айша жазбаларды оқи отырып, ішкі әлемінде бір өзгеріс барын сезді. Сағым, яғни өзіңді жоғалту мен табу арасындағы нәзік сызық, оның жүрегін кеңейтті. Ол бұл сөздерді бір сәтте түсінгендей болды — ол өз әлемінде не іздегенін әлі білмеген, бірақ іздеуді жалғастыру керек екендігін сезінді.
Айша кітапты алып, дүкеннің есігін ашып, күннің жарығына қайта шықты. Көшеде жүріп, оның көзі жаңа әлемнің сәулелерін көргендей, жүрегі жаңа бір жолды іздегендей болды. Сағым оның өміріндегі жауапты іздеп жүрді, бірақ ол сол жауаптың ішіне өзі кіріп кеткенін түсінді.
Он төртінші әңгіме: "Күннің Шығысы"
Таң әлі болмаған еді, бірақ қаладағы тыныштықтың бір бөлігі өзгергендей болды. Мұндай таңдар бұрындары болмағандай еді, бірақ соңғы кездері Данаға ерекше сезімдер ұялатып жүрді. Ол өз күндерін бірқалыпты әрі тыныш өткізетін, бірақ бүгінгі таң таңғажайып бір белгімен басталды.
Дана таңертеңгілік уақытта әдеттегідей көзін ашып, төсегінен тұрды. Бірақ оның үйінде жарық басқа бір жолмен түсіп тұрды. Құпияға толы, тыныштықпен араласқан бір сәуле үйінің терезелерінен енді. Бұл сәуле оның жүрегіне тыныштық сыйлады. Бірақ тағы бір сезім пайда болды — ішкі бір сызық, белгісіз бір нәрсе өзінен өзіне тартылғандай.
Дана терезеге жақындап, сыртқа қарады. Таңғы аспанның түсі өзгеріп, қызғылт және көк түстер араласты. Күннің алғашқы сәулесі көкжиектен көтеріліп келе жатқандай көрінді, бірақ ол әлі толық шыққан жоқ еді. Ол осы бір сәтте барлық уақыттың тоқтағанын сезінді. Бәрі жанданып, жаңа мүмкіндіктер ашылып жатқандай болды.
Дана үйінің ауласында бір нәрсені сезді. Оның қасындағы ескі ағаштардың арасында бір рух пайда болды. Ол ешқашан ешкімді көрмегендей көрінді, бірақ бұл рухтың көздерінде бір нәрсе ерекше сезілді. Ол Данаға қарай жақындап келді. Әйелдің жүрегі бір сәтте соқпай қалғандай болды. Бұл рух оған тек тыныштықты емес, маңызды бір жолды көрсету үшін келді.
Рух сөз сөйледі:
— Сен қазір күннің шығысын көріп тұрсың, Дана. Бірақ бұл күн сенің өміріңде жаңа бір кезеңді бастайды. Күннің шығысы ғана емес, сенің жүрегіңдегі жаңа жарық та жарық көрмек.
Дана тұрып, тек рухтың айтқанын тыңдады. Ол ештеңе сұрамады, өйткені ол бұл сөздердің өзіне жауап беретінін сезді. Рух оны тереңірек түсіндірмеді, тек көлеңкелер арасында қалып қойған жауаптар да, күннің жаңа шұғыласы сияқты шығатынын білетіндей болды.
Күннің шығысы толығымен көтерілген кезде, Дана өз жүрегін тыңдауды шешті. Ол бұрыннан жүрген жолмен емес, жаңа жолмен жүретінін, жаңа күннің жарығында өзінің шынайы өмірін табатынын түсінді.
Ол өз үйінен шығып, күнге қарай қадам басты. Әрбір қадамы жаңа мүмкіндік, жаңа бастама болатын. Күннің шұғыласы енді оның жүрегін жарықтандырып, сол жарықпен алға қарай жаңа өмірді бастауды білдірді.
Он бесінші әңгіме: "Жел мен Қала"
Қала ешқашан тыныш емес еді. Әрқашан бір қозғалыс, бір өзгеріс болды. Бірақ бүгінгі күнде қала өзгеше көрінді. Жел баяу соғып, көшелерде өз таңбасын қалдырып, терезелерден сыбырлағандай болды. Бұл желдің дауысын тек аз адамдар ғана еститін. Оның сыбырын сезінгендер қазір өз жолдарын іздеп жүрді, бірақ оның бәрі бірдей анық емес еді.
Айгүл, жас әйел, осы қалада өмір сүріп келе жатқанымен, көп уақыттан бері өз орнын таба алмай жүргенін сезді. Ол жұмысынан кейін әдеттегідей қала көшелерінде серуендеп жүрген еді. Бірақ бүгін бір нәрсе оған ерекше әсер етті. Желдің ызыңы, оның айналасын айнала соғатын көріністер, бәрі бұрынғыдан өзгеше болды.
Айгүл көше бойымен жүріп, бір кездейсоқ бұрылысқа келді. Осы бір жаңа жолға аяқ басқан сәтте, оның алдынан бір ерекше көрініс ашылды. Әр түрлі нысандар мен адамдар көрінгенмен, бір сәтте барлық нәрсе қайтадан қалды. Ол тоқтап, көзімен бір көше бұрышындағы ескі ғимаратты байқады. Бұл ғимарат қаладағы ең ескі үйлердің бірі болатын, бірақ бұрын ол оны байқамайтын.
Айгүл ғимаратқа жақындап, ішке қарай адымдады. Ішкі аулада бір тыныштық, бір бейбітлік болды. Кенеттен, айнадай таза көгілдір аспаннан, жоғарыдан төмен қарай келетін сол баяғы желдің сыбырын естіді. Бұл жел басқа бір күшпен, ерекше бір хабармен келетіндей сезілді.
Айгүл бір сәтте желдің сыбырын анық сезінді. Бұл дауыс оның ішкі дүниесін қозғап, оған жаңа бір күш берді. Жел оның жүрегіне бір нәрсе айтқысы келгендей болды.
— Қала да, жел де бір-бірін толықтырады. Ал сен, Айгүл, қала мен желдің арасында жүрген адамсың. Сенің жолың солармен бірге болмақ.
Айгүл бұл сөздерге терең үңілді. Ол енді оның өмірінде қала мен желдің тығыз байланыс бар екенін түсінді. Әрбір жел соққан сайын, ол өз жолына жаңаша көзқараспен қарауы қажет екенін сезді. Бұл қала оның жүрегінде жаңа тыныс ашқандай болды.
Жел бір сәтке тоқтады, бірақ ол көп уақыт бойы Айгүлдің жүрегінде қалатын болды. Ол қалада жаңа тыныс алу, жаңа мүмкіндіктер табу үшін одан әрі жүре бастады. Көшелерде ол бұрынғыдай емес, жаңа көзқараспен, жаңа құштарлықпен қадам басатын еді.
Он алтыншы әңгіме: "Жұлдыздар Құлаған Қала"
Түн келді. Қала әлі де өз ырғағында өмір сүріп жатты, бірақ бүгін аспан ерекше көрінді. Жұлдыздар әдеттегідей жоғарыда жарқырап тұрса да, біреулері көзден ғайып болып, төмен қарай құлағандай болды. Бұл ғажайып көрініс қаланың үстінде жүріп жатқан адамға беймәлім бір энергия жібергендей болды.
Бейбіт, тыныш шаһардағы барлық адамдар бұл ерекше оқиғаны байқамағандай, күнделікті жұмыстарымен айналысуда еді. Бірақ Алма, жас қыз, біртүрлі сезімге тап болды. Ол осы қалада өмір сүріп келе жатқанымен, оның ішіндегі бір нәрсе оған ешқашан таныс болмағандай көрінді. Бұл түнде не болып жатқанын түсіну үшін, Алма сыртқа шықты.
Қала көшелерінде жүріп, аспанға қараған кезде, ол тағы да сол көріністі байқады: жұлдыздар бір-бірден құлап жатты. Оның жүрегі дүрсілдеп, біреудің ішкі сезімімен жақындап келе жатқандай болды. Ол қала ішінде әрі қарай жүріп, бір уақытта өзіне таныс ескі ғимаратқа тап болды. Бұл ғимарат оның балалық шағының көп бөлшегін еске түсіретін орын еді. Бірақ бүгін бұл ғимарат оған бөтен болып көрінді.
Есікті ашып, ішке кіргенде, бір қараңғылық пен тыныштық орнады. Бөлмелерде бірдеңелердің қозғалғанын сезді. Әрбір қадам сайын Алма бір беймәлім күштің оны тартып бара
Он жетінші әңгіме: "Айнадағы Әлем"
Айнада көрінген бейне алғашқы сәтте таныс болғанымен, біртүрлі бөтен көрінді. Алма көзін тағы да айнадан алмады. Ол өз бейнесін анық көріп, бірақ жүрегінде бұл образдың өзіне жат екенін сезді. Оған осы бейненің артында тұрған құпияны ашуға деген күш берді. Айнадағы сурет өмір мен өлімнің, шындық пен қиялдың арасындағы шекарадан тұрып, оған өзінің ішкі әлемін көруге мүмкіндік бергендей болды.
Алма айнаға жақындап, оның бетіне қолын тигізді. Қолының түсуімен бірге айна сәл дірілдеп, содан соң әлсіз бір жарық пайда болды. Ол жарық баяу әрі жұмбақ түрде бөлменің ішіне таралып, бәрін жаңа бір бояумен өзгертті. Бөлмедегі көлеңкелердің контуры анықтала бастады, бірақ олар бұрынғыдай емес, жаңа өмірге ие болып көрінді. Бұл өзгеріс сыртқы әлем мен ішкі әлемнің арасындағы бір байланысқа ұқсады.
Алма айнаның тереңіне үңіліп, кенеттен өз бейнесінің ішінде өзгерістер байқады. Айнадағы оның келбеті жылжи бастады, ол өз қолымен ғана сезінетін бір жолмен жылжып бара жатқандай болды. Бір сәтте Алма өз көзімен өз өмірінің барлық өткені мен болашағын көре бастады. Ол қайда, не үшін жүргенін түсініп, оның ішкі дүниесі ашылып жатты.
Сол сәтте айнадағы бейне оған қарап, тағы да бір сөз айтты.
— Алма, сенің жүрегің өз әлеміңді көруге дайын. Бірақ оны көрген сәттен бастап, ол сенің әлемің ғана емес, барлық әлем болады.
Алма бір сәтте сөздерді түсініп, өзін жаңа бір жолға түсіп бара жатқанын сезді. Бұл жолда ол тек өзінің шындығын емес, әлемнің шындығын да іздеуге тиісті еді. Айна оның өз шындығын, ішкі
Он тоғызыншы әңгіме: "Қос Қабат Жолдар"
Қалаға тұнжыраған аспан әлі күнге дейін ауыртпалықпен төне түсті. Түннің әлі келмегеніне қарамастан, оның ішкі тыныштығы өзгере бастағандай болды. Сәуле ұзақ уақыт бойы өзінде сақтап жүрген барлық күмән мен жауапсыз сұрақтарды көкжиекке тастап бара жатқандай болды. Ол, әдеттегідей, ерте таңғы уақытта қала көшелерін аралап жүрген еді, бірақ бүгін оның жүрегі біртүрлі сезіммен толып тұрды.
Сәуле бұрын осылай таңертең ерте жүрмейтін. Бүгінгі таң оның өміріне ерекше әсер ететін болар. Қала көшелері, оның ішінде жүрген әрбір адам, бәрі өзгеше көрінгендей болды. Бірақ ол бұл өзгерістерді сырттай байқап отырса да, ішкі дүниесінде әлдеқандай белгісіз нәрсе сезді. Ол қайда баратынын білмеді, бірақ жолы оны бір жерге алып барады деп сезінді.
Сәуле бірнеше бұрылысты өтіп, бір ескі ғимараттың алдында тоқтады. Ғимараттың қасбеті сәл құлағалы тұрды, бірақ оның терезелерінен әлдебір сырлы жарық шығып тұрғандай көрінді. Бұл ғимарат бұрын көрмеген жерлеріне ұқсайтын, бірақ бәрібір оған жақындауды қаламағандай сезім болды.
Ғимараттың есігін ашқан кезде, оның ішінде ешкімнің болмағанын көрді. Әдеттегі тыныштық пен қараңғылық, біртүрлі үнсіздік жайлап алған болатын. Бірақ осы үнсіздіктің ішінде Сәуле әлдеқандай белгісіз қуатты сезді.
Ол ішке кіріп, алдымен үлкен залға шықты. Көптеген есіктер мен дәліздер бұл жерде бір-бірімен байланысты еді. Бірақ бұл ғимараттың ішінде ешқандай адам жоқ екенін сезген Сәуле, оның көзі түсіп, таңғала отырып, бір есіктің алдына келді. Есік жабық еді, бірақ оның үстіне бір таңбалы жазу бар болатын.
— "Бұл есік тек өз ішкі әлемінің құпиясын түсінгендер үшін ашылады."
Сәуле сол жазуға қарап, оны оқыған сәтте барлық назарын оған аударды. Бұл сөздер оның өміріндегі бір үлкен өзгерістің белгісі екенін түсінді. Ол бұған дейін қаншама уақыт іздеген жауаптарының бәрін осында табатынын сезді. Осы
Он сегізінші әңгіме: "Жасырын Құпия"
Кешкі аспанның терең көк түсі қалаға жайылып, көшелерде ілгерілеуші адамдардың сұлбалары анықсыз болып көрінді. Қала тым тыныш, бірақ оның ішінде бір тылсым қозғалыс бары сезілді. Ләззат, орта жасқа келген әйел, өз үйінен шығып, күнделікті серуенге шыққан болатын. Бірақ бүгін оның жүрегінде бір белгісіз сезім пайда болды. Әдеттегі серуендерінен ерекшеленетін бір нәрсе болатынын ол сезді.
Ләззат бұрылыстардан өткен сайын, біртіндеп қаланың шеткі аудандарына қарай бет алды. Көшелердің бойындағы ескі үйлер мен дүкендер оның назарын аударды. Бір уақытта ол көз алдындағы ғимараттарға ерекше мән беріп, бір нысанға тоқтады. Бұл ғимарат, бұрын ешқашан байқамаған, ескі кітапхана болатын. Үйлердің арасынан қарағанда, ол шынымен де қала орталығынан алыстап кеткен тәрізді еді.
Ләззат кітапханаға жақындап, оның ескі есігін ашып, ішке кірді. Кітапхананың ішінде тым тыныш болды. Едендегі ағаштардың сықырлаған дыбысы мен шаң басқан кітаптар ғана осының бәрі туралы әңгімелейтін сияқты еді. Кітапхананың ішінде бірнеше сөрелерде сансыз кітаптар қатарлап тұрғанымен, Ләззаттың көзін бір кітап ерекше тартып алды. Бұл кітаптың мұқабасы көне, бірақ оның беттері жаңа сияқты көрінді.
Кітапты қолына алып, мұқабасын ашқан сәтте, Ләззат біртүрлі сезімге түсті. Кітаптың ішкі беттерінде ешқандай сөздер болмады, тек түрлі символдар мен суреттер ғана болды. Символдар оның көзіне таныс сияқты, бірақ ол олардың мәнін бірден түсіне алмады. Кітаптың беттерін ақырын парақтай отырып, бір кезде ол белгісіз бір сөздермен жазылған бір қатты дауысты естіді.
— "Сен іздеген құпия осы жерде. Бірақ сен тек қана шындықты көргенде, оның мәнін түсінетін боласың."
Бұл дауыс Ләззаттың жүрегіне үлкен ауыртпалық салды. Ол кітаптың парақтарын әрі қарай ашып, суреттердің арасынан өз бейнесін тапты. Бұл бейне оның өзіндік бейнесі емес, басқа біреу сияқты болды. Құпия сол жерде, кітаптың әр парағында жазылып тұрған еді, бірақ оны тек көру арқылы ғана ашуға болатын сияқты еді.
Ләззат кітаптың соңғы бетіне келді, онда бір қораптың сұлбасы бейнеленген болатын. Ол сұлбаны бай
Елуінші әңгіме: "Саңлақтың Құпиясы"
Қала біртіндеп түнгі тыныштыққа сіңіп бара жатты. Сәуленің жүрегі әлі де соғып тұрды, бірақ ол ішкі жан дүниесіндегі жаңалықты сезініп, көзіне түсіп тұрған әлемді аңғаруға тырысты. Қала оның алдында жаңа бір ашық қақпа сияқты болды, бірақ ол қақпаның артында қандай әлем күтіп тұрғанын білмеді. Бұл кеште Сәуле өзінің бұрынғы өмірін қалыптастырып келген шекаралардан асып, жаңа түсінікке қадам басқандай болды.
Сәуле қала көшелерін кезіп жүргенде, жолында бір адаммен кездесті. Ол бір жасы келіп қалған, сұрғылт киімде, қолында бір кітап ұстаған әлдеқандай кемпір сияқты көрінді. Оның көзі ашық, бірақ терең де жұмбақ еді, әрі біртүрлі тартымды болатын. Ол Сәулеге бір сәт қарап, мүлдем жаңа және таңғаларлық бір нәрсені білдіретіндей бір сөз айтты:
— "Сенің жүрегің ұзақ уақыт бойы өз жолын іздеп жүрді. Бірақ шындық сені тек жаңа көзқараспен ғана табады. Бұл қалада саңлақтардың құпиясы сақталған."
Сәуле таңырқап, өзімен-өзі сөйлескендей болды. Бұл кемпірдің айтқан сөзі оған жанына жақын әрі белгісіздей көрінді. Ол көп ойланып, соңынан әйелдің артынан ілесіп жүре бастады. Ол олардың әңгімелеріне құлақ салып, бір уақытта жолдан шығып, тереңдегі шағын көше арқылы өтіп, ескі ғимараттарға жақындады.
Кемпір бір уақытта жалғыз есіктің алдында тұрып, әлгі есікті ашып, ішке кірді. Сәуле оның артынан еріп, есіктен өтпей тұрып, не болып жатқанын толық түсінуге тырысты. Бірақ сол сәтте кемпір оның жақындауын сезіп, есікті аша отырып, оны өзіне шақырды:
— "Қабылдау үшін сенде ішкі тыныштық пен ашықтық болуы керек. Қалаға тән шындықты қабылдау үшін, сен тек өзіңді тауып, өзіңмен тілдесуге тиіссің."
Сәуле есіктен өтпей тұрып, есіктің артындағы әлемді сезінді. Ол ішкі жан дүниесіне тағы да үңіліп, шешімді қабылдауға дайын болды. Кемпірдің соңынан барып, ішке кіргенде, оның алдына үлкен, қараңғы зал ашылды. Залда сансыз айна тұратын және әр айна өзінше бір әлемді бейнелеп тұрғандай еді.
Кемпір бір айнаға жақындап, оның бетіне саусақтарымен бір белгі салды. Айна кенеттен жылжып, жаңа әлемнің бейнесін ашты.
Елу бірінші әңгіме: "Көлеңкелердің Шағылысуы"
Көше тас жолымен келе жатқанда, Сәуле бір сәтке көзін жұмып, қала тынысын терең сезінді. Оның жанында жүрген адамдар, көлік шуылы, қаладағы күнделікті өмірдің барлығы біртүрлі алшақ көрінгендей болды. Айналасындағы әлем сәл өзгерген, тіпті, уақыттың өзі екінші бір құпиямен бөлінген сияқты. Ол өз жолымен, қала ішіндегі құпияларды іздей жүріп, өз ішкі әлеміне үңіле бастады.
Осы жолдармен жүріп, Сәуле бір қараңғы көшенің бұрышында бір белгісіз есікті байқап қалды. Ол есік өте ескі, ағаштан жасалған және үстіндегі орнынан түсіп кеткен әр түрлі таңбалармен белгіленген еді. Сәуле есікті ашуға батылы бармады, бірақ біртүрлі қызығушылық оның жүрегін қозғады. Бұл есік оны өзіне шақырғандай еді.
Жақындап келгенде, есік өзінен ерекше бір үн шығарып, сықырлап ашылды. Ішке қарай бір жіңішке жарық түсті, және Сәуле қадам басып, ескі үйдің ішінде жалғыз тұрған адамды көрді. Ол адам бұрын кездестірген ешкімге ұқсамайтын, беймәлім әрі құпиялы тұлға еді.
— "Сен іздеп жүрген нәрселер осында. Бірақ есікті ашу үшін өзіңді ашуға тура келеді." — деп жұмбақ үнмен сөйледі ол адам.
Сәуле бір сәтке ойланып, шын мәнінде не іздегенін түсінуге тырысты. Бұл оның өміріндегі ең үлкен сұрақтарға жауап табу үшін керек болатын сәт еді. Оның ойында бәрі айқын болмағанымен, ол ішкі сезімін тыңдап, осы жолды жалғастыруға шешім қабылдады.
— "Сіз кімсіз?" — деп сұрады ол адамға.
Адам күлімсіреп, Сәуленің көзіне терең үңілді:
— "Мен — көлеңкенің жол серігі. Мен болмасам, сен өзіңді толық танып білмес едің. Мен сенің ішкі дүниеңде жасырынған сырыңды аша аламын."
Бұл сөздер Сәуленің жүрегін қатты соғуға мәжбүр етті. Ол бұл адамның не айтқысы келгенін енді түсінгендей болды. Өзінің ішкі әлеміне терең үңіле отырып, ол өзін толығымен жаңадан көре бастады. Жарық пен көлеңкенің, шындық пен жалғанның арасындағы шекараларды түсіну үшін, ол көлеңкелердің өзімен бетпе-бет келуге дайын еді.
Адам оны қайтадан қаратып, әлі де жұмбақ үнмен айтты:
— "Көлеңкелер тек өзіңе ғана таныс. Сен оларды түсініп, ішіңдегі қараңғылықты жарықпен құтқара аласың."
Сәуле бұл сөздерді қайта ой елегінен өткізіп, өзінің ішкі жан дүниесінде бар күшін жұмсай отырып, көлеңкелерді түсінуге тырысты. Көз алдына өткен өмірінің барлық сәттері елестеді, оның ішіндегі қайғылар мен қуаныштар,Құбылмалы Әлем - Әңгімелер
жеңістер мен жеңілістер көлеңке ретінде біртіндеп ашылып, оның жүрегіне әсер етті. Бұл — жаңа бір дүниенің ашылуының алғашқы қадамы еді.
Сәуле өз көлеңкелерімен бейбіт өмір сүре бастаған кезде, оның алдындағы есік ашылып, одан өткенде жаңа бір әлемнің құпиялары ашыла бастады. Ол көлеңкелердің өзінің жарығы екенін түсінді. Әрбір адам ішкі бейнесінің жарқын және қараңғы қырларын біріктіре отырып, өзін толықтай аша алады.
---
Елу екінші әңгіме: "Жоғалған Жолдар"
Күннің батысынан кейін қала қараңғылыққа бой алдырып, көше шамдары ғана жарық беріп тұрды. С
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇