Мұхтар Шаханов (Түркістан аңызы)

Талай-талай биiкпаз асылдарды
Теңескенде келтiрмей иығынан,
Ескерткiш тұр
Қаншама ғасырларды
Ұзатып сап, күлiмдеп миығынан.
Жалқау, қиқар түйедей тартыншақтап,
Жылжыды өмiр үстiмен кемел жердiң.
Ескерткiш тұр ұлылық қалпын сақтап,
Даңқын сақтап данышпан шеберлердiң.....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Уақытша жеңістер)

Ғасыр буаз болмаса да әділдікке желіндеп,
Қай кезде де Жеңіс даңқы екі топқа бөлінбек:
«МӘҢГІ ЖЕҢІС» және «БАРЛЫҚ УАҚЫТША ЖЕҢІСТЕР».
Күш жоқ осы заңдылықты тайдыра алар өрістен.....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Рух мектебіндегі мұң)

Асқақ ұстап жастық туын,
Алпыс таудан астық бүгін.
Алла білер, алдымызда енді қанша қалды тау,
Барлық батыл ойларыңның алды — күрес, арты - дау.
Кейде албырт Батырлықта Тасырлықтан кетпекке
Оймен, мұңмен көз тастайды Рух атты мектепке......
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (12-3=?)

Қырқасынан қыран ұшқан, сен ержеткен аймақты,
Ертеде бip хан билептi, қайсар әрi қайратты.
Қартайса да, шапқан аттың құлағында ойнапты,
Қия тартқан мақсатына иек артпай қоймапты.
Өз елiнiң абыройын .....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Отырар қаһармандығы немесе жеңiлген жеңiмпаз туралы дастан)

– Даңқың қайда төске өрлеген?
Екi жүз мың әскерменен
Алты ай бойы кiп-кiшкентай Отырарды ала алмау,
Алты ай бойы Отырардың осал тұсын таба алмау –
Ойы – дауыл, сезiмi – аспан,
Тек жеңiспен көзiн ашқан
Менiң алғыр ұрпағымның сүйегiне зор таңба,
Намысыма сызат түстi мына сенiң арқаңда, –
Деп Шыңғыс хан Шағатайға оқты көзiн қадады.....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Сейхундария)

Кірпігіне ел мұңын ұялатқан,
Сен куәсің бәріне, зиялы ақ таң.
Ох, қызарып ақтым мен қаншама рет
Адам қолы тудырған қиянаттан.
(Сейхун жыры)
Сексеуілді дала жатты секем алып үдеріп,
Сүйіктісін күтті жігіт атын отқа жіберіп.
Сүйіктісін күтті жігіт тоңдырса да түнгі ызғар,
Түнгі ызғардан жаурағандай дірілдейді жұлдыздар.
Өмір мынау, сенім, күдік алма-кезек жарысқан.....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Наурызға ода)

Қанша ғасыр сән берген даламызға
Өзгеше бір әні едің байтақ елдің,
Сәлем, Наурыз!
Сен біздің арамызға
Алпыс екі жылдан соң қайта келдің.
Сен ең көне жырысың санамыздың,....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Жанерке)

Сонау-сонау Алматыдан алып-ұшып хат келді,
Хат келді де Бапа апайға бір қуаныш aп келді.
Секілденген жанарының ағы менен қарасы,
"Демалысқа барып қайтам", — деп жазыпты баласы.
Шүкір-шүкір, жалғыз ұлы қазір елге мақтаныш,
Ержетті де, арман қуып туған жерден кетті алыс. ....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Тоқшылық)

Ол ауылдың қадірмен диқаны еді,
Кеудесіне кең дала сыйған еді,
Кең даланың мәрттігін жиған еді.
Көңілі түскен адамға қажет кезде
Жалғыз атын ойланбай сыйлар еді.....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Цемент)

Құм мен құмды кіріктіріп жалғайтын,
"Тас пен тасты біріктіріп қолдайтын,
Топтасуға жаны ғашық,
Үгілгеннің бағын ашып,
Тек тұтастық мүддесінен самғайтын
Құрылысқа арзан әрі тиімді,
Теңге ететін, қоңды ететін тиынды....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Күре тамырды іздеу)

Айтшы маған, Жастық шағым, жалынды,
Бердім саған кеудемдегі арымды.
Бердім саған арманымның оттарын,
Бірақ сенің бола алдым ба мақтаның?
Жастық шақ:
Тапқаныңда мен сүйетін әнді сен,
Мақтанышым болар едің мәңгі сен!....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Қырғыздар мен қазақтар)

Шаттықта да бірміз,
Қайғыда да бірміз,
Бір тамырдан қуат алған егіз, туыс гүлміз.
Бірімізді екіншіміз қолдап, сүйеп жүрміз
Алатауды алып құсқа балар болсақ
Сол құстың
Бір канаты қазақ та, бір қанаты қырғыз. .....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Күрескерлік рухыңды өлтірме)

Ұлтымыздың қайсар рухын иемденген қара қыз,
Махамбеттің қарындасы, дарындысы - қара қыз,
Сеніменен молыққандай, толыққандай санамыз,
Қатпар-қатпар әйел жанын түсінуге талпынсақ
Алдыменен сөзіңді еске, өзіңді еске аламыз,
Ұлтымыздың қайсар рухын иемденген қара қыз. .....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Жаңғырық немесе Ақсақ Темір қалай басталды)

Әр мұзбалақ өз әнін айта келер,
Айта білу ежелден байтақ өнер.
Тауға шығып ән салсаң
(О, керемет!)
Жаңғырық боп дауысың қайта келер.
Жауап беріп жататын сан қылыққа,
Бір заңдылық жатыр сол жаңғырықта.
Иә, оған күмән жоқ, сондықтан да
Басымды ием сол ұлы заңдылыққа. .....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Жаңа қазақтар немесе рухани байлықсыз да мемлекет құруға болады деп ойлайтын жас бизнесменге хат)

Жаңа қазақ, шала қазақ — жас інім,
Алшысынан тұрды бүгін асығың.
Саған қарап ойландым да, жасыдым.
Айырмаған азғыны мен асылын
Мына ғасыр, бәлкім, сенің ғасырың.
Мына ғасыр безбүйректеу өр ғасыр,
Жүрегінде сезім емес, қорғасын,
Шетке қақты тұлпары мен жорғасын.
Қақпай қайтсін, бәрін сатып алуға.....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Жайықпен жүздескенде)

Сәлем, ұлы Жайығым!
Толқынына кім салмады қайығын.
Кім шертпеді саған келіп шаттығын,
Кім жумады саған келіп айыбын.
Ғұмырында қозғалыстан таңбадың,
Заманалар қанатында самғадың,
Ғасырлар мен ғасырларды жалғадың,
Айтшы маған, бар ма сенің арманың?
Қуат-күші сендегі ұлы дарынның
Орталанса қайтер еді, Нарын құм?
Жадыратып сен ашпасаң қабағын, .....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Ұлылар мен орташалар)

...Міне, қызық, ылғи бойын зорайтқан соң күліп алдан,
Пайымсыз жұрт орташаны биік қойған ұлылардан.
Ұлылардың осал жерін орташалар біліп алған,
Ұлы ойлардың иығына орташа ойлар мініп алған.
Сан алқалы жиындарда орташалар той бастаған,
Хас тұлпардың даңқын бөгеп орташа аттар ойқастаған.
Мынау марғау дәуірдің де орташалар — сүйенері,
Биліктегі бастың көбі — орташа ақыл иелері. ....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Мен қыз үшін ұялдым)

Байқатпастан уақытты тез өткен,
Өнер толы өзекпен,
Жыр қанатын безеп кең,
Әмзе басты жиналғандар кезекпен.
Бірақ жұртқа зейін қоймай сыздана,
Ортамызда отырды бір қыз бала.
Miнe, ғажап, келбет қандай, көз қандай,
Сұлулығы қиялыңнан озғандай!.....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Ормандағы оқиға)

Көргендер де,
Көрмеген де арманда,
Ертеде бір той бопты, ұлым, орманда.
Қоқиқаз да, қарақұс та, қыран да,
Қара аю да, күшіген де, жылан да,
Қырғауыл да, қосаяқ та, зорман да,
Бас қосыпты сол маңда......
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Құрметсіз шыншыл тұлғалар немесе Түрік қағанатының құлауы)

Отырардан ағып шыққан дариялардың ұлысы,
Құрметпен даңқ төріндегі
Күллі қазақ жеріндегі қариялардың ұлысы,
Үміт-түлкі зып берсе де,
Сыртта есейіп, сыртта өлсе де,
Туған елден бөлінбеген ой-санасы, тынысы,
Шыншыл — қатал тағдырынан нәр алған әр ұлы ісі ....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Ла Валетта маңындағы түн немесе қасиет мұнарасы)

Мальта қызы жиырма үшке толғанда
Иек артып арманға,
Жанары жайнап,
Шашына аляндр гүлінен жемелек байлап,
Қоштасып бал дәурен шағымен саялы,
Өртеніп іштен,
Толғанып, алқынып,
Нән үлкен ыдысты ....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Тарихи жады тұжырымы)

Айналайын, келіндерім,
Гүл қанатты өрімдерім,
Кешіріңдер, аруларым ай қабақ,
Ай қабақтан бақыттарың бара жатыр тайғанап.
Мен сендерге еліміздің зұлымдықтан сорлаған,
Арғы-бергі тарихында бұрын-соңды болмаған
Бір өтініш айтам деймін.......
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Қасқыр аулаушылар қулығы және саразбан сабағы)

Есугей елесі
Мен әкеңмін. Есугеймін...
Қатал-дүлей тағдырының қасіретіне қамалған.
Мен әкеңмін...
Әлде мүлдем өшірдің бе санаңнан?
Шыңғыс хан ( таңдана)
О, Тәңірім, өңім бе бұл, түсім бе?
Тұрғандаймын қалың тұман ішінде.
Тірлік неткен түсініксіз майдан бұл?....
Өлеңдер
Толық

Мұхтар Шаханов (Шекарасыз жомарттық немесе Қалекеш Қарақұловты іздеу)

Өмір деген ұлы өзенде ғарышқа атқан толқындарын,
Бәрі де есте, алқынғаның, бақыт іздеп шарқ ұрғаның.
Ашық-адал мінезіңді ту ғып ұстап жарқылдадың,
Бірақ неге қайығыңды құзға соғып алдың, жаным?
Кей адамның рухынан бақыт кейін қап жүреді,
Жігіт едің аузын ашса, көрінетін ақ жүрегі......
Өлеңдер
Толық