Шәкәрім Құдайбердіұлы (Жастарға)

Кел, жастар, біз бір түрлі жол табалық,
Арам, айла, зорлықсыз мал табалық.
Өшпес өмір, таусылмас мал берерлік
Бір білімді данышпан жан табалық.

Ал, енді, олай болса, кімді алалық?
Қазақта қай жақсы бар.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Бостандық таңы атты)

Бостандық таңы атты, қазағым, көріңдер,
Арға ие басшының соңынан еріңдер.
Таң артынан хақиқат күн шығады,
Еріншек, жалқаулық әдеттен безіңдер.

Арамдық, аразды түбімен жойыңдар
Өтірік, өсекті біржола....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Насихат)

Балаңа ғылым үйрет жас күнінде,
Досыңа жақындама мас күнінде.
Халқыңа қайрылар деп насихат айтпа,
Ел бұзық, ерегескен, қас күнінде.

Алған соң әбден қызып, сөз ұқпайды,
Сүзекке елеуреген......
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Өмір)

Біреу маған от жақ деп қылды бұйрық,
Жағайын деп ұмтылдым, көңіл жүйрік.
От жаққалы жатқаным –бір үлкен үй,
Отын жиып қойыпты талай күндік.

Шақпақ шағып жібердім, қуға түсті,
Тұтандырып алуым......
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Ақындарға)

Өлең айт дарын өрге өрлегендей,
Сезімді қозғап, тәтті ой кернегендей.
Жанды сөз бойды ерітіп, маужыратып,
Әлдилеп жыр бесігі тербегендей.

Қауымның қалауына тап келгендей,
Болғанын, болашағын.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Жаз келер)

Жаз келер, қыстыгүнгі қысым өтіп,
Қар, суық, аяз, боран – бәрі кетіп.
Қасықтай қар, тобықтай тоң қалмайды,
Табиғат барша жанға рахым етіп.

Жетпекке үлкендікке жас балалар,
Жүгірер қырдан ойға.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Қазақ)

Жер жүзі жабылғанда ғылым жаққа,
Қазақ жүр құмарланып құр шатаққа.
«Анау – қу, мынау – пысық, мен – батыр» – деп,
Айналды бірін-бірі құрытпаққа.

Ойда жоқ: «Өнер біліп, жол табайын»,
Жалмауға жалықпайды өз......
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Бай мен кедей)

Бай болдың, батыр болдың, шешен болдың,
Ел билеп, топ бастаған көсем болдың.
Сен қылмаған өнер жоқ бола қойсын,
Бір адам қандай болсын десең, болдың.

Немене, қор да болдың, кем де болдың,
Малсыз кедей кімменен.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Ақыл деген өлшеусіз бір жарық нұр...)

Ақыл деген өлшеусiз бiр жарық нұр,
Сол нұрды тән қамы үшiн жан жұмсап жүр.
Тағдырдың қиын, сырлы сиқырымен
Жан тәнге, ақыл жанға матаулы тұр.

Жан тыныштық таппайды тән қамын жеп,
Тән бұзылса, тұрағым.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Адам немене)

Бiлiмдiлер сөз жазып, зарлағанда,
Ой кезiп, жердiң жүзiн шарлағанда,
Алдаусыз адам өмiрiн түзетерлiк
Әдiлет, ынсап, мейiрiм бар ма адамда?
Әйтпесе мәз боп жүр ме қиянатқа,
Зорлықпен бiрiн-бiрi.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Арақ, мастық, жар, жан, шатақ иманның...)

Арақ – ақыл‚ мастық – ой, жар – хақиқат‚
Жан – нәпсi, шатақ иман – дiн қиянат.
Маскүнем‚ әйелсүйгiш‚ дiнсiз ғой деп,
Сырым бiлмей сыртымнан қылма ғайбат.
Хақиқаттан басқаға бас ұрмаймын,
Дәлелсiзге нанам деп болмаймын мат.
Бастағы көз‚ құлаққа сенiмiм жоқ,
Терең ой мен ақылға.....
Өлеңдер
Толық