Ілияс Жансүгіров (Октябрь елесі)

Қызбалықты, қызықты,
Қызылды - жасыл кең дала.
Бұл күн қай күн, неткен жұрт
Қиқу салады қыр мен ой?
Қызыл туын қолға алған,
Қолына орақ, балға алған,
Жұмысшы, қара шаруаның
Октябрь - ұлы той.
Тоғызында толғанған,
Әлемге айқын жол салған,
Ұлы күні ұлыстың
Бүгін ғой, жұртым, бүгін ғой.
Қилы да қилы заманнан,
Қиуа, қиын шамадан,
Елестен өрген өзгеріс,
Октябрь біздің қолтума.
Желі тұрып оңынан,
Желбіреп туы қолынан,
Тарыққан табы әлемнің
Сол октябрь соңынан
Айналды міне жортуға.
Айналды демей не дейін,
Оны ашалап берейін,
Өрге үңіле қарашы
Анау алыс шығысқа.
Қытай деген қалың ел
Қиналады, қынжылады,
Қалың халық қан жылайды;
Жұртшылығын жұмырлап,
Белсенді бекем ұрысқа.
Ұрысқаны өз жауы
Отаршы обыр, усойкы.
Жандаралын айтақтап,
Олармен ойнайды мысықша.
Ойын демес ондағы,
Кантондағы қалың ел
Кешіп отыр қанды көл,
Ұлы күнгі ұлыста.
Тілейтіні жалғыз сол:
«Азаттық!» Бізге созады қол.
Тұқия төмен қарашы!
Мынау баран батыста
Тұңғиық, топ тұншығады.
Тау ақтарып, тас жарған
Төменгі түпкі түбекте,
Жабысқан тесе, күрекке
Онда да ұлы шу шығады.
Қарын байдың қалтасы,
Карта ішінде балтасы,
Қан шашуға таяу тұр,
Бірақ қызыл ту тұрады.
Туға төне түнеріп,
Топырлаған қалың көп
Қолын бері созады,
«Жәрдем!» «Жәрдем!» су сұрайды.
Бұлар ненің нысаны?
Батыста да, шығыста
Не қозғалыс, неткен шу?
Төңіректе, түбекте
Дүрілдейді қызыл ту.
Төңірек тобы тұтасып,
Отаршыға обырға
Құлдар пышақ салысады;
Терлеген ерлер тепсініп,
Табандап тапты тартуға
Түзеді бетін, шабысады.
Бірақ оның дұшпаны,
Босамай әлі құйысқаны
Қарын байлар қағысады.
Бұлар ненің қаразы?
Төңіректе, түбекте,
Төңкеріс пе, түтін бе?
Әйтеуір байлар наразы.
Әлеуметі әлемнің,
Әлде теңдік, әділдік,
Әлде сұрайды таразы?
Төңіректе, түбекте
Түйдек - түйдек топ көрем:
Тап тартысы тамырлы,
Тау аса туған тайпақ ай,
Әйтеуір айқын ажары!..
Октябрьдің өкімі
Алып мықты - палуан,
Үстем бізде мерейі!
Бізде ағынның көмейі,
Тұтасуға күн жақын
Жалпы жиһан кедейі.
Шартарапта, жан - жақта
Оянды үрей, тұрды үрей.
Қырылып қытай қынжылады,
Қыл бұғауда шыңғырады;
Отар елдер - обырды
Қылуға дайын зым - зият.
Күнбатыста көмірші
Күңіреніп ол жатыр;
Түйдектеліп төңкеріс,
Күннен - күнге ширығады,
Қорқып қорғау сырылады.
Бұлар ненің белгісі?
Келеңке ме, сағым ба?
Зырлайды елес зымырап.
Елесі елді оятып,
Қызылға туын боятып,
Болжалды таң атты деп
Дүниені елес қыдырады